نقل از نشریه پرتو شماره ١٨
پرچم مطالبات جامعه در دانشگاه بر افراشته است
گفتگوی تلویزیون پرتو با جمال کمانگر در مورد اعتراضات اخیر دانشجویی
پرتو: شما اخبار اخیر دانشجویی را چگونه دسته بندی می کنید؟ آیا همه را در یک جهت می بینید یا فکر می کنید هر کدام را جداگانه باید نگاه کرد؟
جمال کمانگر: می شود هر کدام را جداگانه نگاه کرد. در هر دانشگاهی مسئله معینی باعث اعتراض دانشجویان شده است. میتوانیم مثلا از قم شروع کنیم. در یک روز تعطیل دانشگاه زاهدی وزیر علوم همراه با احمدی نژاد به قم رفته بود. از قبل تعدادی دانشجو را دستچین کرده بوند که در یک سئوال و جواب نمایشی شرکت کنند. با توجه به اینکه روز تعطیل دانشگاه بوده است تعداد زیادی در محل حاضر شده و زاهدی را با سئوالاتشان خجالت داده اند. نمونه دیگر در دانشگاه سهند تبریز است و بر خوردی که معاونت فرهنگی دانشگاه و رئیس حراست نسبت به دختران دانشجو روا داشته اند. اسامی آنها را بعنوان "بد حجاب" و کسانی که حجابشان را رعایت نمی کنند بر روی تابلوهای اعلانات دانشگاه نوشته اند. در جاهایی هم حتی به دختران دانشجو تعرض کرده اند. این باعث یک اعتراض گسترده ای در این دانشگاه شده و از روز دوم اردیبهشت ماه دانشجویان شروع به اعتراض کرده اند و خواسته های دیگری را هم مطرح کرده اند. تعداد زیادی از دختران و پسران در این اعتراض شرکت کرده اند. دانشگاه مازندارن هم که دوربین های مدار بسته کار گذاشته اند و دانشجویان به آن اعتراض کرده ا ند به دانشجویان گفته اند که در مقابل" دزدی" این دوربینها را کار گذاشته اند که دانشجویان این ترفند را به مسخره گرفته و گفته اند " مگر کسی می خواهد میز و صندلی را ببرد؟ هدف شما بیشتر پادگانی کردن فضای دانشگاه است". دو روز است که دست به تحصن زده و خواهان بر چیده شدن دوربینهای مداربسته در این دانشگاه هستند. روز سه شنبه اعتراضی به تریبون آزاد و انتخابات در دانشگاه امیر کبیر در جریان بوده است. حدود ٨٠٠ نفر از دانشجویان در این تریبون شرکت کردند و انجمن اسلامی خود را مجددا انتخاب کرده اند. به احکام حبس و زندانی کردن احمد قصابان، مجید توکلی و احسان منصوری اعتراض کرده اند. نمونه دیگر دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه شیراز است که همبستگی خود را با دانشجویان در بند اعلام کرده اند. این اعتراضات مربوط به ٤ـ٥ روز اخیر است.
پرتو: جالب است که این اعتراضات عرصه های متفاوتی را شامل میشود. مثلا" بد حجابی" در دانشگاه سهند تبریز و اعتراض دانشجویان و اینكه خواستار بر چیده شدن این تصمیم شده اند. اینها با وجود اینكه در دانشگاه اتفاق افتاده اما در واقع فراتر از دانشگاه است. شما این را چگونه می بینید؟
جمال کمانگر: یکی از اعتراضاتی که در دانشگاه همچنان در جریان است اعتراض به جداسازی جنسیتی بوده است. اعتراض به حجاب فراتر از دانشگاه است اما تبلورش را در دانشگاه میشود دید. این مسئله مستقیما به زندگی دانشجویان و به حرمت و کرامت انسانی آنها ربط دارد. وقتی اسم کسی را در تابلو اعلانات دانشگاه میزنند که خانم شما "بد حجابی" و سپس به با خانواده دانشجویان تلفن میكنند. وقتی در دانشگاه رازی کرمانشاه نشریه دانشجویی"ایرانشیر" را توقیف میکنند این فقط به یک نشریه دانشجویی بر نمی گردد. آنجا اعتراض در دفاع از آزادی بیان و نشریات مستقل در جریان است. این اعتراضات را اگر دقیق نگاه کنید هر کدام از یک زاویه، خواست مردم جامعه است و به شکلی دیگر بیان مشود.
پرتو: این اعتراضات در واقع برای آزادی های بیشتر صورت گرفته است و انتظار میرفت كه بعد از ١٣ آذر برای یک دوره قطع بشود. ولی این اتفاق نیافتاد.
جمال کمانگر: این تصویر بعد از دستگیری های وسیع ١٣ آذر که عموما از طیف چپ دانشجویان دانشگاهها بودند وجود داشت. مشخصا دانشجویان آزادی خواه و برابری طلب بعد از آن دوره حتی خود جمهوری اسلامی تصور نمی کرد که اعتراضات به این شکل پا بگیرد و تا این حد دانشجویان آزادیخواه و برابری طلب موقعیت خودشان را تثبیت کنند و محبوب همه قرار بگیرند. شعار پایه ای دانشگاه پادگان نیست اعتراض به تمام این هاست. این شعار خیلی گویاست. شعار " نه به جداسازی جنسیتی"، "نه به حراست دانشگاه"، " نه به احضارهای مکرر به کمیته انظباطی" ، نه به دوربینهای مدار بسته"، "نه به سانسور"، "نه به تعطیلی نشریات دانشجویی"... تمام اینها بخشی از یک مبارزه پی گیری است که ظرف٤ـ٥ سال گذشته در دانشگاه در جریان بوده است .این جنبش قابل سرکوب نیست و هر روز به شکلی در دانشگاههای مختلف خودش را بیان میکند.
پرتو: حضور زاهدی و سخنرانی های انتخاباتی و ابراز وجود نیروهای رژیم در دانشگاه این سئوال را پیش می آورد كه ایا رژیم میخواهد وانمود كند كه شعار دانشگاه پادگان نیست شامل این موارد نمی شود و اینكه دانشگاه خواستش این باشد كه اینها آزاد باشد، نظر شما چیست؟
جمال کمانگر: همه جریانات اجتماعی سعی میکنند که از دانشگاه نیرو بگیرند. قطعا دانشجویان به هر حضوری که مقامات رژیم در سه- چهار سال اخیر داشته اند اعتراض کرده اند. اتفاقا نه رئیس احمدی نژاد و نه وزیر علوم رژیم و نه هیچ کدام از مقامات جمهوری اسلامی در هیچ دانشگاهی راحت نیستند و نمی توانند به راحتی از موقعیت خود دفاع کنند. دو سال پیش بود که عکس احمدی نژاد را جلوی چشم خودش آتش زدند.
پرتو: جمهوری اسلامی از یک طرف سعی میکند ومیخواهد با دستگیریها و پاپوش دوزیها و غیره فرجه و امکان فعالیت دانشجویان را کم کند از طرف دیگر این اعتراضات دارد روز به روز بیشتر میشود شما اشاره کردید که این نمونه ای از اعتراضات در جامعه است و به اعتباری این جنبشها به نحوی به هم وصل هستند. میشود بیشتر توضیح بدهید؟
جمال کمانگر: کسی که در دانشگاه است از جامعه می آید. فرزند کارگر یا دیگر اقشار جامعه است. از همان جامعه ای است که در آن فقر، فلاکت، بیکاری و سیستم مذهبی و فشار سیتماتیک بر مردم وجود دارد. یک دانشجو که از چنین وضعیتی می آید فرصت دارد که خواسته ی مردم را بیان کند. جنبشهای اجتماعی دیگر از جمله طبقه کارگر و هم تلاش میکنند که هژمونی خود را دردانشگاه تثبیت کنند. در این دوره چپ توانسته است که هژمونی خود را اعمال کند و با بلند کردن خواست آزادی و برابری و دانشگاه پادگان نیست و شعارهای رادیکال از جمله علیه آپارتاید جنسی، علیه حجاب، دفاع از آزادی بیان، دفاع از آزادی تشکل و در دفاع از حقوق کارگران و به درجه زیادی حضور در محافل کارگری اعتراضات دانشجویی را با جامعه چفت کرده است. برای نمونه در اعتراضات دانشگاه سهند تبریز علیه بی حرمتی و هتک حرمت به دانشجویان دختر در اطلاعیه ای که صادر کرده اند، گفته اند که شما در جامعه هم دارید همین کار را می کنید این برای ما تازه گی ندارد بیرون دانشگاهها همین مشکلات در یک مقیاس بزرگتر وجود دارند.
پرتو: دانشجویان آزادیخواه و برابری طلب بعنوان یک نیروی متشکل در دانشگاه و جامعه موجوداند و جامعه آن را ارزیابی میكند. شما آینده آن را چه گونه می بینید؟
جمال کمانگر: وقتی جمهوری اسلامی به دانشجویان آزادیخواه وبرابری طلب حمله و آنها را دستگیر کرد فکر میکرد که با این كار آب از آب تکان نمی خورد و می تواند دانشگاه را برای یک دوره ای ساکت کند. ولی با دستگیری این دانشجویان و شکنجه و زندانی کردن آنها، سر انجام مجبور شد زیر فشار بین المللی با وثیقه های سنگین آنها را آزاد کند. البته هنوز تعدادی از آنان در بند هستند. آلان دانشجویی که در ایران اعتراض میکند وقتی که جنبش وسیعی را كه در ایران و خارج کشور و در میان دانشجویان دانشگاههای مختلف دنیا و به درجه زیادی در میان اتحادیه های کارگری در دفاع از دانشجویان آزادی خواه و برابری طلب به راه افتاد می بیند، قوت قلب می گیرد و به درستی راهی كه انتخاب كرده بیشتر پی می برد. دانشجویان آزادی خواه و برابری طلب تمام خواسته های دانشجویان را نمایندگی كرده و امروز تاثیر غیر قابل انكاری بر جامعه و بر فضای دانشگاهها دارد. رهبرانش بعنوان رهبران نه تنها محبوب در دانشگاه بلکه در میان مردم و حتی در دنیا تبدیل شده اند. بنظر من این دستاوردها در کوتاه مدت و میان مدت هم قابل برگشت نیست و راه خودش را طی میکند.