در گرامیداشت منصور حکمت

مصاحبه نشریه حکمتیست با آذر مدرسی

اواخر مه ٢٠١٥

حکمتیست: حزب حکمتیست به روال هر ساله در بزرگداشت زندگی منصور حکمت، "هفته حکمت" را برگزار ميکند. هدف تان از اين پروژه چيست؟ اهميت بازخوانی و تبليغ "حکمت" در اين دوران چيست؟  

آذر مدرسی: هفته حکمت هفته ای است برای معرفی منصور حکمت، بازخوانی آثار این مارکسیست و نظریه پرداز عصر حاضر و بزرگداشت زندگی بسیار پربار یک کمونیست انقلابی است. معرفی کسی است که با تلاشهای تئوریک، سیاسی و عملی خود کمونیسم را از زیر بار آوار جنبشهای دیگر بیرون آورد، آنرا دوباره بعنوان کمونیسم کارگر، بعنوان تئوری اعتراض طبقه کارگر به بنیادهای سرمایه داری و برای سازمان دادن انقلاب کارگری، در دسترس طبقه کارگر قرار داد. آن را نه فقط در تئوری که در دوره حیات خود در سیاست و جدالهای طبقاتی به نیرویی اجتماعی تبدیل کرد.   

منصور حکمت، مانند مارکس و لنین جواب کمونیسم امروز به تناقضات بنیادی جهان معاصر، به تعرض سیاسی- ایدئولوژیک بورژوازی به طبقه کارگر، جواب کمونیسم امروز به مختصات امروز جدالهای طبقاتی است و ماتریال آماده برای سازمان دادن انقلاب کارگری است. 

شاید نگاهی کوتاه به دو دوره از تاریخ تحولات سیاسی، چه در سطح ایران و چه در سطح جهانی، و مروری بر نقش منصور حکمت و کمونیسم او بتواند دریچه ای به تاثیرات عظیم و تعیین کننده او در جنبش کمونیستی و مبارزه طبقه کارگر برای انقلاب کارگری باشد.  

در دوره ای که چپ نه فقط در ایران که در تمام دنیا به همه چیز مربوط بود جز کارگر، صدای اعتراض روشنفکر ناراضی و دهقان و خرده بورژوازی ضد امپریالیست بود، تعرض حکمت به این چپ انقلابی در تفکر رایجی بود که بنام کمونیسم شناخته میشد. دوره ای که چپ ایران و جهان، به نام کمونیسم و کارگر آرمان رشد بورژوازی صنعتی و خودی برای استقلال را دنبال میکرد. دوره ای این چپ به نام کمونیسم و کارگر، نه فقط در ایران که در سطح جهانی، در ضدیتش با امپریالیسم حتی با ارتجاعی ترین جریان مانند جمهوری اسلامی متحد می شد.  

برچنین بستری، منصور حکمت بدون هیچ تخفیفی در سطح تئوریک، سیاسی، پراتیکی و تشکیلاتی در مقابل این چپ ایستاد. بی ربطی طبقاتی، جنبشی، سیاسی، تئوریک و عملی این چپ را به کارگر و رهایی او نشان  داد، در مقابل زوال این چپ، جنبش و حزبی کمونیستی برای سازمان دادن انقلاب کارگری را در ایران، در تئوری و عمل رهبری کرد.  

زمانیکه با فروپاشی بلوک شرق تعرض بورژوازی اولترا راست به هر ایده عدالتخواهانه و آزادیخواهی میدانداری میکرد، دوره ای که ظاهرا کمونیسم از مد افتاده بود "کمونیستهای" سابق دمکرات و دمکراسی طلب شده بودند، کمونیسم منصور حکمت در مقابل این تعرض به کمونیسم و به هر تلاش انسانی برای یک زندگی بهتر، درمقابل دمکراسی طلبی بورژوایی، و در مقابل احیا راست ترین ارزشهای سیاسی، فرهنگی و انسانی ایستاد. آثاری چون "دمکراسی: تعابیر یا واقعیات"، "مارکسیسم و جهان امروز"، "ملت، ناسیونالیسم و کمونیسم کارگری"، "طلوع خونین نظم نوین جهانی" از مهمترین تلاشها و ادبیات کمونیستی ایندوره از حیات کمونیسم و مهمترین ابزار برای آماده کردن طبقه کارگر و نسلی از کمونیستها برای ورود به این دوران سیاه پسا جنگ سردی و برای تقابل با تعرض در جریانی بود که  بورژوازی علیه کمونیسم، علیه کارگر و علیه هر صدای عدالتخواهی براه انداخته بود.  

امروز در دنیای پس از انقلاب اکتبر و شکست آن، در دنیای یکه تازی بورژوازی و گسترش میلیتاریسم و تروریسم، در دنیای حاکمیت توحش و بربریت، در جهان انحطاط مطلق سیاسی ایدئولوژیک بورژوازی، طبقه کارگر و کمونیستها بیش از هر زمانی به منصور حکمت و تئوری های او نیاز دارد.  در ایندوره که فقط با یک خصیصه آنهم بربریت تمام کمال بورژوازی در سراسر جهان میتوان توصیف کرد، طبقه کارگر چه در ابعاد جهانی و چه در جامعه ایران راهی و جوابی به اوضاع این دنیا را ندارد مگر متکی شدن به کمونیسم. در دنیایی که همه خطوط فکری و سیاسی٬ از راست افراطی تا جریانات دمکرات و سوسیال دمکرات و جریاناتی که به اسم چپ فعالیت میکنند٬ امتحان خود را پس داده اند، هیچ راه میانی٬ هیچ انقلابیگری واقعی جز انقلابیگری کمونیستی وجود ندارد. احزاب و جنبشهای سیاسی بیش از همه دوره های تاریخی،  نامربوطی و حتی ضدیت خود را با آزادی واقعی بشریت٬ رهایی واقعی انسان و برابری و رفاه و سعادت آن نشان داده اند. امروز جز کمونیستها و جز انقلاب کارگری راهی برای نجات و سعادت انسان موجود نیست. و امروز هر کمونیستی در هر جای دنیا،  و خصوصا در ایران که مورد بحث من است٬ اگر بخواهد برای ایده آلهای انسانی و کمونیستی و برای رهایی واقعی طبقه کارگر و بشریت تلاش کند٬ باید متکی به کمونیسم چه از نظر تئوری و سیاسی و چه سنتهای مبارزاتی باشد. بر این اساس است که ما تلاش میکنیم منصور حکمت و این رگه فکری معین در تاریخ سیاسی ایران، که او نمایندگی میکند، را معرفی کنیم و در دسترس قرار دهیم. ما کمونیستها و نسل امروز طبقه کارگر برای پیشروی و برای جواب به معضلات دنیای معاصر٬ به کمونیسم حکمت نیاز حیاتی داریم.  به همین اعتبار باید حکمت را شناخت٬ باید آثارش را خواند و باید او را به کارگران کمونیست و به هر زن و جوان برابری طلب، و به هر کسی که زیر بار مشقات سرمایه زندگی مادی و حرمت انسانی اش لگد مال میشود، معرفی کرد. 

حزب حکمتیست خود را متعلق به این سنت و جنبش میداند و طبیعتا این رگه از کمونیسم را در سیاست و پراتیک خود پیاده و نمایندگی میکند. هفته حکمت تاجائیکه به حزب ما برمیگردد تلاشی متمرکز برای معرفی منصور حکمت و بزرگداشت زندگی پربار او است.  

اما هفته حکمت متعلق به حزب حکمتیست یا هیچ حزب و جریان و شخص خاصی نیست. هفته حکمت متعلق به تمام کارگران کمونیست و کمونیستهایی است که برای رهایی طبقه کارگر و انقلاب کارگری، برای آزادی و رفاه و سعادت بشری مبارزه میکنند. در هفته منصور حکمت باید منصور حکمت را در ابعادی اجتماعی معرفی کرد. باید آثار او ، که خوشبختانه امروز از طریق سایت آرشیو آثار حکمت* قابلدسترس است، را خواند، تکثیر و معرفی کرد.  

دنیا امروز بیش از هر زمان دیگری به کمونیسم مارکس نیاز دارد. منصور حکمت تئوریسین، پراتیسین و سازمانده این کمونیسم بود و باید به همین اعتبار هفته حکمت را گرامیداشت.  

همینجا از همه دوستدران حکمت، مستقل از تعلق حزبی و تشکیلاتی شان میخواهیم که در این هفته با تمام توان خود برای معرفی این مارکسيست بزرگ تلاش کنند. ما خود را در این تلاش در کنار هر کمونیستی میدانیم که در این هفته زندگی پردستاورد منصور حکمت را با معرفی او گرامی میدارد.

* سایت آرشیو آثار حکمت : http://hekmat.public-archive.net/