|
آنچه بعد از موصل باقی میماند
خالد حاج محمدی
جنگ موصل در حال پایان یافتن است. ده روز گذشته محلات مرکزی موصل زیر بمباران های همه جانبه تماما ویران شده اند. کسی آمار کشته های مردم اسیر در این جنگ را حتی اگر بداند بیان نمیکند، سکوت رسانه ها و بی اطلاع ماندن جهانیان از موصل بخشی از پروژه جنگ است. نزدیک به ٩ ماه است جنگی که قرار بود در مدتی کوتاه پایان یابد و مردم موصل از دست داعش "نجات یابند" ادامه دارد و از شهر موصل جز ویرانه ای چیزی باقی نمانده است. رسانه های غربی و صاحبان جنگ جز "اعلام پیروزی خود و پایان داعش" چیزی نمیگویند. عکسهایی که کم و بیش منتشر میشوند همگی حاکی از شهری ویران و با خاک یکسان شده میدهند که معلوم نیست چند صد هزار انسان مرده و اجساد بو کرده زیر آوار باقی مانده اند. میگویند محلات مرکزی موصل به حدی ویران است که کسی نمیداند آنجا زمانی شهری بوده است. تا یک هفته قبل از زبان فرماندهان جنگ "علیه" داعش گفته میشد هنوز در محلاتی که در دست داعش است ١٥٠ هزار نفر از مردم عادی گیر افتاده اند و داعش مانع فرار آنها است و به عنوان سپر دفاعی خود از آنها استفاده میکند. طبق آمار رسانه های اصلی در ٤ ماه گذشته ٨٠٠ هزار نفر آواره شده اند. گفته میشود ده روز گذشته جنایاتی هولناک در این شهر اتفاق افتاده است، اما همچنان هیچ خبرگزاری مستقلی حق حضور به آنجا را ندارد. در این مدت تنها نهادهایی مانند صلیب سرخ غرولندهایی در مورد آمار تلفات غیر نظامیان کرد و بس. با این وصف و علیرغم خفقان گرفتن همه خبرگزاری و رسانه های دنیا در قبال سرنوشت مردم موصل، در میان فراریان و در میان حق حق گریه و فریاد عجز و استیصال نکاتی از حلقوم بیرون می آیند. آنها میگویند: "جنایتی عظیم روی داده است. داعش مانع فرار مردم است، آنها در خانه های ویران شده خود محصورند و از آسمان هم هواپیماهای ائتلاف مرتب بمبارانشان میکند. تعدادی فریاد میکشند و خواهان کمک برای نجات کودکانشان زیر ساختمانهای ویران شده و منازل نابود شده خود هستند. آنها میگویند بچه هایشان و افراد خانواده شان ممکن است هنوز زنده باشند. میگویند بمب های ائتلاف هستی و نیستی ما را با خاک یکسان کرده است و هر دو طرف جنگ ما را قربانی میکنند و از ما میکشند. آنها همدیگر را نمیکشند، کودکان و فرزندان ما را میکشند." شهری بزرگ در سکوت و زیر بمباران قدرتها و دولتهای درگیر و سانسور خبرگزاریهای خدمتگزارشان ویران شد و سرنوشت چند میلیون از ساکنان آن آوارگی و خانه خرابی و کشتاری شد که بعد از حدود ٩ ماه هنوز هیچ آماری از تعداد آنها اعلام نمیشود. برای یک لحظه جنگ حلب را با موصل مقایسه کنید. شهر حلب هم ویران شد و مردم محروم آن تلفات کمی ندادند. در آن جنگ دولت آمریکا و همپیمانان و خبرگزاری های رسمی آنها هر لحظه خبر بمباران و نابودی بیمارستان و کشتار مردم حلب و گرسنگی و تشنگی آنها را توسط روسیه و متحدینش اعلام میکردند. طبق ادعای آنها در مدت کوتاهی صدها مدرسه و بیمارستان با خاک یکسان شدند. اما همین "مدافعان" حقوق بشر و "دلسوزان" مردم حلب نزدیک ٩ ماه است که شهر موصل را با یک و نیم میلیون جمعیت، با امکانات تسلیحاتی بیش از ٦٠ کشور از زمین هوا بمبارزن میکنند، اما ظاهرا نه بیمارستانی نابود شده، نه مدرسه ای ویران و نه مردمی از گرسنگی و تشنگی و زیر بمب و راکت آنها و زیر دهها هزار خانه و کاشانه ویران شده، قربانی شده اند. اینجا است که عمق ریاکاری و دروغ و جنایتکاری آنها بر ملا میشود. اما این هنوز اول داستان است. خاتمه جنگ در موصل امروز و فردا اتفاق خواهد افتاد. آقای عبادی گویا به موصل رفته است تا خبر "پیروزی" بر داعش را شخصا و مستقیم اعلام کند. ایشان به عنوان شخص اول آن مملکت و سخنگوی دولت عراق اعلام کرده است که اسرایی که از داعش گرفته اند، اسیر جنگی نیستند و به حقوق اسرای جنگی شامل حال آنها نمیشود. ظاهرا باید منتظر اعدامهای صحرایی و کشتار اسرای این جنگ هم باشیم و قوانین بین المللی و تعهدات دولتهای مرتجع به این قوانین مثل همه موارد دیگر پوچ و حرف مفت است. میگویند ٢٥٠ نفی از داعش در موصل مانده اند و البته فرماندهان امریکایی میگویند هنوز محلاتی از شهر در دست داعش است. الحشدالشعبی طی بیانیه ای اعلام پیروزی کرده است و آمار کشته های خود علیه داعش را به رخ مردم عراق میکشد. آقای بارزانی و طالبانی از شراکت خود و نیروهایشان در این جنگ روزانه بر مردم کردستان منت میگذارند و آنها را به سکوت در مقابل همه اجحافات و بی حقوقی خود فرا میخوانند. شرکت در کشتار مردم و ویرانی موصل ابزاری برای شکست بخش دیگری از همان مردم در جنگ علیه بی حقوقی و فقر و محرومیت با حاکمان بر کردستان شده است. احزاب و جریانات مختلف دیگر هر کس به صورتی دنبال چیدن میوه بعد از جنگ موصل صف آرایی میکنند. آمار کشته ها در این جنگ برگه سهم خواهی مشتی جنایتکار جنگی علیه مردمی است که جز ویرانی و آوارگی و اجساد عزیزانشان سهمی از این جنگ نبرده اند. اما بر این بخش از مردم موصل، برای شند میلیون مردم خانه بدوش و آواره که از جنگ و جنایت جان بدر برده اند، برای آنهایی که بدون دخالت در این جنگ هست و نیست و خانه و کاشانه خود را برباد داده اند، این هنوز اول کار است. علاوه بر کشتاری که به آنها تحمیل شده است، امار زخمی و کسانی که معلول شده اند هم هنوز جای خود باقی است. بعلاوه آثار و عواقب جنگ برای نسلهای متمادی برای این مردم و بخش اعظم مردم محروم عراق، درست مانند جنگ خلیج و حمله آمریکا به آن کشور، مثل دوره ای سیاه بر زندگی آتی آنها سایه شوم خود را باقی خواهد گذاشت. بعد از جنگ موصل از دولت آقای عبادی تا الحشدالشعبی، از بارزانی و ارتجاع سنی عرب تا همپالگی هایشان، تا ترکمن و...، هر کس به اسم قوم و مذهبی در کنار دولتهای مرتجع محلی و بین المللی سفره پهن کرده است که سهم بیشتری از عراق ویران شده را تسخیر کند. موصل ویران شد و مشتی مرتجع و عشایر "سنی" نیز میخواهند به عنوان قیم مردم موصل و سرمایه گذاری کردن بر نفرتی که با جنایات در موصل و کشتار مردم منتسب به سنی و عرب، به اسم "اعراب سنی" سهم بگیرند. آنها نیز مدتی پیش در همکاری با جناب بارزانی در اربیل کنگره برپا کرده و حزب "العراق المتحدون" درست کردند، طلب سهم سنی ها بعد از جنگ با داعش را میکنند. جدال کل این صف چون ابر سیاهی بر آسمان عراق سایه انداخته است و آینده هولناکی را به نمایش میگذارد. همه برای سهم خواهی و چیدن میوه بعد از جنگ موصل آماده میشوند و جامعه عراق و مردم محروم و همسرنوشت را به نام سنی و شیعه، کرد و عرب و ترکمن با تحریکات قومی و مذهبی و سربازگیری از آنها، در جدال میان خود برای پول و قدرت و سرمایه، بکار میبرند. واقعیت این است که آینده عراق در پرده ابهام است. امروز نه تنها گروهها و جریانات قومی و مذهبی و باند سیاهی در مقابل هم صف آرایی کرده اند، بلکه و بعلاوه دولتهای مرتجع از آمریکا تا ترکیه، ایران، عربستان، اسرائیل و ...،هم هر یک به صورتی و با اتکا به اهرم هایی برای تحمیل سیاست خود، در ساختن جهنمی برای مردم عراق دخیل اند. بدین صورت در حال حاضر عملا عراق اگر چهار تکه نشود، لااقل تقسیم به سه بخش شیعه و سنی و کرد شده است. کشور عراق اگر بعد از موصل و به سرانجام رسیدن تخاصمات میان مدعیان و ایجاد توازنی، اگر سه تکه نشود و به صورت فدرالی تا کنونی دولتی سرهم بندی شود، اگر رفراندم بارزانی هم به جایی نرسد و به عنوان کارت بازی و سهم خواهی مصرف شود، سالیان سال عراق به مرکز کشمکش این جریانات و به مرکز جدال و جنگ روزانه و کشتار و به جان هم انداختن مردم محروم به نام قوم و ملت و مذهب تبدیل میشود. سرنوشتی که جز استصال و محرومیت، جز خونریزی و افزایش تنش قومی و مذهبی برای آنها ارمغانی بدنبال ندارد. مردم عراق بعد از داعش و با فرض اینکه عراق کاملا از داعش پاک شود، در پرتو تخاصمات این دوره، در پرتو توحش و جنایاتی که در موصل شد، و در پرتو تحریکات وسیع قومی و مذهبی این دوره و در نتیجه تقسیمات فدرالیستی تا کنونی برای سالیان طولانی به میدان جنگ و خونریزی تبدیل میشود. اوضاع به هر سویی برود، عامل این اوضاع و آنچه امروز بر مردم عراق میرود، قبل از هر کس دولت آمریکا و انگلستان و متحدین آنها در حمله سه دهه گذشته به عراق و کل دولتهای شریک و سهیم در جنگ موصل و دول مرتجع منطقه از ایران و ترکیه و اسرائیل تا عربستان است. مردم عراق دارند خونبهای تخاصمات این قدرتها و مشتی کانگستر نظامی، سیاسی و مالی شان در عراق را میدهند. باندهایی که هر یک در گوشه ای به یمن تحریک و زنده کردن افکار عقب مانده و از گور بیرون آوردن تعصبات کور قومی و مذهبی، سرنوشت این جامعه را در دست گرفته اند. عراق یکپارچه و زندگی مسالمت آمیز مردم این کشور زیر سایه یک دولت با پرچم عراق متحد متاسفانه دیگر افسانه است. دامنه تخاصمات و دشمنی و کشتاری که به نام شیعه و سنی، کرد و عرب و ترکمن و قبایل و طایفه های مختلف انجام گرفته است، دشمنی عمیقی که میان مردم محروم با پرچمهای ارتجاعی ایجاد کرده اند و دشمنی کوری که طی ١٥ سال گذشته روز به روز با تحریک و کشتار و بمب و جنایت در جامعه کاشته اند، صف بندی های امروزکه بدنبال جنگ موصل برای سهم خواهی شکل گرفته است، امکان هر نوع همزیستی مسالمات آمیز را از مردم سلب کرده است. عراق و مردم محروم آن در میان این جدالها در استیصال و ناامیدی به هر عشیره و باند قومی و مذهبی، حتی به داعش سرباز میدهند. پایان به این توحش کار بسیار پیچیده و در گرو به میدان آمدن صف بشریت متمدن با پرچم نه قومی و نه مذهبی است. سرنوشت عراق و تقسیمات آن به هر جا برسد، هر حاکمیتی بر کل عراق یا بر بخشهای تقسیم شده آن اعمال شود، اولین اقدم و اولین شرط برای کاهش این جنگ و جدال، حاکمیتی سکولار، غیر قومی و غیر مذهبی است.
دوم ژوئن ٢٠١٧
|
