کوردستانی عێراق

"کاتیک سیاسەت پیش ئابووری دەکەوی ونان بەسیاسی دەکریت"

 موزەفەری مەحەمەدی                 

چینی بۆرژوازی 

لەئەمڕۆدا،مەسەلەی دەسەڵاتی سیاسی وسیاسەت لەکوردستانی عێراق، بۆ بۆرژوازی کورد پێش هەموو شتێکە، تەنانەت، پێش ئابووری ونانی سەرسفرەی خەڵک ئەولەویەتی هەیە.

بۆرژوازی لەهەلومەرجی قەیرانی ئابووری وسیاسی وحکومەتیدا، هەموو هەوڵێکی لەپڕوپاگەندە وچاوترساندنەوە، تادەگات بەئامادەکاری بۆسەرکوت و وەڵام بەنانی خەڵک، سیاسیە. یەکەم شت دەیەوێت دەسەڵاتی سیاسی ڕاگرێت ومسۆگەری بکات. نان وقووتی خەڵک بۆئەو کەم بایەخەترە، وکێشەی دواتر ولاوەکیە، وئەگەر بیەوەێت وەڵامیشی پێبداتەوە، ئەوا  لەپێناو خزمەتی مسۆگەرکردنی دەسەڵاتی سیاسی وحاکمیەتەکەیدایە.

لەقەیرانی سیاسی وحکومەتی ئێستای کوردستانی عێراقدا، (یەکێتی نیشتمانی کوردستان) وەک لایەنێکی دەسەڵات، بۆتە مشاور وقسەکەری خەڵک لەبەرامبەر حاکمیەتێکدا کەخۆی تیا بەشدارە. گۆڕان وئیسلامیەکانیش ڕۆڵی ئۆپۆزسیۆن لەئەستۆدەگرن لەبەرامبەرحکومەتێکدا کەخۆیان هاوبەشن تیایدا.

لەکاتێکدا خەڵک شیری وشکی منداڵەکانیان دەستناکەوێت، سەربەخۆیی کوردستان بۆمەسعود بارزانی دەبێتە ئەولەویەت ومەسەلەیەکی سەرەکی. پێشنیاری سەربەخۆیی کوردستان، نەک بۆچارەسەری قەیرانی ئابووری یان نانی سەر سفرەی خەڵک وشیری ووشكی منداڵانی خەڵک نییە، بەڵکو لەم هەلومەرجەدا  بۆ بارزانی مەبەستی سیاسی لەپشتە.

ئەمە ئەو هەلومەرجەیە کەئەمڕۆ بەسەر کوردستانی عێراقدا زاڵە. ئەگەر چینی کرێکار وزەحمەتکێشان وکۆمۆنیست وئازادیخوازان، ئەم ڕاستیە لەبەرچاونەگرن، ئەوا دەیدۆڕێنن.

کوردستانی عێراقی ئەمڕۆ پڕە لەناکۆکی وئاڵۆزیگەلێک، کەبەبێ ناسین ولێکدانەوەیەکی دروست بۆی، هیچ کارێک بەرەوپێش ناچێت. لەم گۆشەیەی جیهاندا، جیاکردنەوە وناساندنی دۆست ودوژمن، ئۆپۆزسیۆن وموخالفانی دەسەڵات بۆخەڵکی ستەمدیدە کارێکی سەخت ودژوارە. ئەمڕۆ لەکوردستاندا، بەشە جۆراوجۆرەکانی بۆژوازی هەم لەدەسەڵاتدان وهەم لەدژی دەسەڵاتن. لەیەک کاتدا خۆیان بەقەرزداری خەڵک دەزانن وخەڵکیش بەقەرزداری خۆیان دەزانن. حزبە جۆراوجۆرەکان ولقە جیاجیاکانی بۆژوازی کوردی، لەدەسەڵات بەشدارن ولەهەمان کاتدا، بەشێکی زۆری خەڵکیان بەناوی ئەندام ولایەنگر وملیشیا لەدەوری خۆیان ڕێکخستووە. ئەم حزبانە، هەرکامێکیان بگریت، پێیەکیان لەدەسەڵات وپێکەی کەشیان لەناوخەڵکدایە. هەم پشکیان لەدەسەڵاتدا هەیە وشەریکن لە سەروەت وداهاتدا، هەم خۆیان بەنوێنەری خواست وداواکاریەکانی خەڵک دەناسێنن. لەم هەلومەرجەدا وەک دەڵێن" سەگ خاوەنی خۆی ناناسێتەوە".

لەکوردستاندا، سەرەڕای بۆژوازی دەسەڵاتدار، لەپاڵدەستی حکومەتدا، توێژێکی گەورە لەبۆژوازی ناوەندی وتازە پێگەیشتوو، لەپەنای دەسەڵات وحزبە عەشایەرەکاندا پێگەیشتوون ولەبازاڕی بێسەرەوبەرەی عێراق وبازرگانی وقاچاخچێتی وئاڵوگۆڕی بازرگانی گەورە گەورەی بازاڕی بەرەڵاو بێچاودێری کڕین وفرۆشتنی کاڵا...، بوونەتە خاوەنی سەروەت وسامانێکی زەبەلاح. ئەمانە کەبوونەتە خاوەنی کۆشک وتەلار وئۆتۆمۆبیلی تازە ومۆدێلی باڵا وگرانبەها، لەبازاڕی بەرەڵا و لەسایەی سیناریۆی ڕەشی عێڕاقدا، دەستیان گرتوە بەکڵاوەکانیانەوە تا با نەیبا. ئەمانە قازانجیان لەوبێسەروبەرەیی وبەرەڵاییەی بازاڕدایە، کەهیچ کۆنترۆڵ ویاسایەک  بۆلێپێچینەوە لەدەرامەت وکڕین وفرۆشتنیان لەئارادانییە. ئەمانەش پارێزەرانی ئەحزابی قەومی دەسەڵاتدارو ئیسلامیەکانن. ئەم بەشە تازەپێگەیشتوانەی بۆرژوازی، شانازی بەبوونی کرێکار وخزمەتکاری فلپینی وئەفریقایی وچینی وئێرانیەوە دەکەن کەلەماڵەکانیان خزمەتیان دەکەن.

ئیسلامیە ڕەنگاوڕەنگەکانیش، لەناوئەم کۆمەڵگا بێسەرەو بەرەییە وبێخاوەنە، ولەوکەش وهەوا داڕزیوو وبۆگەناویەی بۆژوازی ناسیۆنالیستی کورد وناڕەزایەتیە گشتیەکاندا، پەیتا پەیتا خەریکی بڵاوکردنەوەی ژەهری مەزهەبین،  لەناو ڕەگی کۆمەڵانی خەڵکداو لەبەرامبەریشدا هەم پشکی خۆیان لەدەسەڵات وەردەگرن وهەم لەووڵاتانی عەرەبی وئیسلامیش ملیۆن ملیۆن دۆلار لەپاداشتی نۆکەرایەتی وجێبەجێکردنی سیاسەتەکانیاندا وەردەگرن.

ڕیزو بەرەی بۆژوازی کورد، ئەمڕۆ دووچاری قەیرانێکی سیاسی وحکومەتی وئابووری بووە. قەیرانی دەسەڵات ودۆزینەوەی ڕێگە چارە بۆی،  بەهەر نرخێک بێت لەئەولەویەت وسەروی هەموو مەسەلەکانی دیکەدان بۆهەموو لق وبەشەکانی بۆژوازی کورد لەدەسەڵاتدا.

بۆرژوازی بەحزبی بووی کوردستانی عێراق، چ ئەمڕۆو چلەمێژوودا، کێشەو دەعوای نێو حزبەکانی، لەسەر دابەشکردنی هێز ودەسەڵات وسەروەت بووە، لەمەشدا نەک هەر نەگەڕاونەتەوە بۆڕای خەڵک، بەڵکو لەڕێگای تەوافوق و ئەگەریش بۆیان نەکرابێ، ئەوا بەهەڕەشەی سەربازی خۆیان وپارێزەرانیان لەناوچەکە وترساندنی یەکتر لەناڕه‌زایەتی خەڵک حەلوفەسلیان کردوە. ئەمە هەلومەرجی واقعیانەی بۆژوازی وحزبەکانن کەلەناو دەسەڵاتدان.

لەم هەلومەرجەدا ڕێگا چارە بۆقەیرانی ئابووری ونانی سەرسفرەی خەڵک، بەوەڵامدانەوە بەقەیرانی سیاسی ودەسەڵاتی حزبەکانی بۆرژوازی کوردەوە بەستراوەتەوە. هەربۆیە بەهەمان بەڵگە، لەنێو ڕێزی خەڵکی ستەمدیدە وبێبەش وتەنەنات لەڕێزی هێزی وابەستە بەحزبەکانیشدا، هاوئاهەنگی وهاوپشتی لەخواست وداواکاری مافەکان ومووچە ونانی سەرسفرە وشیری منداڵ، مەسەلەی لابردن وڕۆیشتنی ئەم حزبانە لەدەسەڵاتدا بەئاشکرا ئاماژەی بۆدەکرێ. چونکە پاش تێپەڕبوونی چارەکە سەدەیەک لەباوەربوون ومتمانەبوونی خەڵک بەوحزبانە کۆتایی هاتووە.

چینی کرێکار و به‌شمه‌ینه‌تانی کۆمه ڵگا

بۆکۆمۆنیستەکان، چینی کرێکار، ڕابەریکردنی خەبات وداخوازیەکانی خەڵک لەکۆمەڵگادا، یەک مەسەلەی سەرەکی وبنەڕەتیە. بەڵام لەکەلتور وفەرهەنگی سیاسی خەبات لەکۆمەڵگای کوردستاندا، وەک دیارە چینی کرێکار جێگە وپێگەیەکی گرنگی نیە. ئەگەر لەم هەڵسەنگاندنەی هەلومەرجی چێنی کرێکاردا، مەبەستێکیش لەئارادانەبی، ئەوا هەڵەیەکی گەورە لەبەردەم هەموو چالاکوانانی سیاسی وئازادیخوازان وکۆمۆنیستەکاندایە.

  کاتێک دەپرسین، ئەم هەموو شار وتەلارە گەورەی سەرمایەداران وڕێگاوبان وتونێلانە کێ دروستیکردوون؟ دەڵێن، موهەندیس وکۆمپانیای تورکی وئێرانی دروستیکردوون. ئیتر ناوهێنانێک لەکرێکار نیە. تەنانەت باسێک لەلانیکەمی کرێ وبیمەی بێکاری ویاسای کار ومۆڵەت و پشوو، گرێبەستی کار لەگۆڕدا نیە.

کۆمپانیاکانی گواستنەوەی مرۆڤەکان، کەکرێکاران لەووڵاتانی دیکەوە دێنن بۆکارکردن لەکۆمپانیاکانی بیناسازی یا کاری هۆتێل وچێشتخانە وباڕەکانی شەوانە وکرێکاری (خزمەتگوزاری) ناوماڵە بۆژوایەکان  و ووردەبۆژوازیە پێگەیشتووەکان...، پاشان پێیان دەفرۆشن، لێکچوونێکی زۆری هەیە لەگەڵ بازاڕی کۆیلە فرۆشانی سەردەمی کۆن. بەڵام ئەمە جێگا وپێگەی واقعی کۆمەڵایەتی چینی کرێکارنیە لەکۆمەڵگای کوردستاندا.

لەکوردستان سەدەها هەزار کرێکار لەناوەندە پیشەسازیە گەورەکانی  وەک کۆمپانیاکانی نەوت، بیناسازی وکارگە  گەورە وبچووکەکانی وەک چیمەنتۆ وکارگەکانی ناوماڵان، کرێکارانی گواستنەوە وگەیاندن وخزمەتگوزاریەکانی ناوشار ونەخۆشخانەکان کاردەکەن. بەڵام چینی کرێکار تەنیا ئەم بەشە نیە. کرێکارانی کاتی و وەرزی، ‌هێزی فراوانی بێکاران، ژنانی ناوماڵ، هەژارانی دەوروبەری شارەکان، دەسفرۆشانی سەرشەقامەکان، سواڵکەران ولەشفرۆشان ... یش دەکرێ بۆ ڕێزی چینی کرێکار زیاد بکرێ.

هەروەها دەتوانرێ کرێکارانی هاتوو لەووڵاتانی عەرەبی وئەفریقا و وڵاتانیتری هاوسێ، کەدەکرێ پێیان بوترێ کرێکارانێک کەلەنێو شەقامەکانەوە بەدوای گوزەرانەوەن، هەموو ئەمانەش دیسانەوە بۆسەر چینی کرێکار زیاد بکرێ. هەروەها مامۆستایان وفەرمانبەرانێک
کە مووچەیەکی کەمیان هەیە ئەوانیش بۆ چینی کرێکار زیادبکرێت. هەڵسوراوانی کرێکاری وسیاسی وئازادیخوازان وکۆمۆنیستەکان، بەیەک حسابکردنی پەنجەکانی دەستیان دەتوانن نیشانی دەن، کەئەندامانی چینی کرێکار وبەشمەینەتان وبێبەشانی کۆمەڵگا وخێزانەکانیان خۆی لەڕێزی چەند ملیۆنی دەدات.

مەسەلەو دڵەڕاوکێ وهەوڵی ڕۆژانەی ئەم ڕێزی ملیۆنیە لەهەژار وبێبەشانی کۆمەڵگا، کێشەی بژێوی و خانوبەرەو کارو بەدەست هینانی دەرامەتێکی مەمرە ومەژیە، بۆخۆیان وخێزانەکانیان. بەڵام هەروەک لەپێشەوە ئاماژەم پێکرد، لەفەرهەنگ وسیاسەت ودەرووناسی خەڵکی کوردستاندا، بەبۆرژوازیەکەشیەوە، هەموو ئەم هێزە لەبەشمەینەتانی کۆمەڵگا، بەبەشێک لەچینی کرێکار ئەژمار ناکرێن.

هەموو ئەمانە لەفەرهەنگی سیاسی کۆمەڵگاداو لەوانەش بۆژوازی کورد بە" میللەتی کورد"، "نەتەوەی کورد" و"کوردەکان" وشتی لەم جۆرە ناودەبرێن. ئەمە کڵاوێکە کەبۆژوازی کورد، نەک تەنها لەکوردستانی عێراق بەڵکو لەهەموو ناوچەکە، دەیخەنە سەری خەڵکی نەدار وبێبەشان. نزیکەی چارەکە سەدەیەکە، ئەم هەلومەرجە فریوکارانەیەی"کوردایەتی" بۆتە سەرچاوەی خێروبێرێکی گەورە بۆبۆژوازی کورد لەکوردستانی عێراق وبەهۆیەوە سەروەتێکی گەورەیان  پێکەوەناوە.

بەداخەوە ئەم هەلومەرجە تاوەکو ئێستا لەناوڕێزی چینی کرێکار وبێبەبەشان وهەژاری کۆمەڵگادا، کەمترین هاودەنگی وهاوپشتی ونزیکایەتی وپەیوەندی چینایەتی دروست  نەکردوە.

١٧ی شوباتی پێشوو، تارماییەکی بچووک ولاواز لەم هاوچارەنووسیەدا خۆی نواند، بەڵام بەهۆی نەبوونی ڕێکخراو  وڕێبەرایەتیەکی یەکدەست، لەناو کرێکاران وبەشمەینەتانی کۆمەڵگادا، ئەو بزووتنەوەیە سەرکوت وبێدەنگ وبەلاڕێدابرا. ئەمرۆ بۆجارێکیتر، هەمان دەردی هاوبەش، خەڵکی هەژار ونەدارانی کۆمەڵگای لێک نزیک کردۆتەوە ویەکدەنگی کردوون. ئەمە سەرەتا ودەسپێکردنێکی باشە. بەڵام تەنیا  دەستپێکێکە.هاودەنگ بوون لەدەوری خواستێکی هاوبەش وسەراسەری وەک مافی مووچەی نەدراوی بێدەرەتانانی کۆمەڵگا، بەهەموو لایەنە گەورەو مرۆڤایەتیەکەیەوە، وەک خواستی یەک چینی کرێکاریش دەستدەدات، ئەمە خاڵێکی بەهێز وباشە. بەڵام سنوردارکردن وقەتیس مانەوەی بزووتنەوەی داوکاریەکان وداخوازی باشبژێوی تەنیا لەم خواستەدا، بەجیالەوەی بەزوویی وەڵامی پێدەرێتەوە یان نا؟ بۆ ئەم جولانەوەیە کارێکی کوشندەیە.

لەهەلومەرجی ئێستای کوردستان ولەئارادابوونی قەیرانی سیاسی وحکومی بۆژوازی دەسەڵاتداردا، خواستی داواکاری مووچە، تەنیا یەک ئەولەویەت، ویەک ئەرکی ئەم بزووتنەوەیەیە. گریمان، ئەگەر هەموویان بەشێکی ئەم داخوازیەش جێبەجێبکرێت، بەڵام گرفتی قەیرانی سیاسی ئیستاو ئەو بۆشاییەی لەدەسەڵاتدا کەلەکوردستان سەری هەڵداوە، چارەسەر ناکات. مووچە نەدراوەکان دەبێت، دەستبەجێ  بدرێن. بەڵام نابێ ئەوە لەبیرکەین، کەئەگەر ئەوەش بەدی بێت، ئەوا مانگەکانی داهاتوو، ئەوگرانی وهەڵئاوسانە ئابووریەی کەلەئەنجامی دەستبەسەراگرتن ودزینی سامان وداهاتی خەڵکەوە لەلایەن چینی بۆرژوازیەوە دەستی بۆدەبرێ،  چینی کرێکار وبەشمەینەتانی کۆمەڵگا دەخاتە نێو ڕۆژێکی ڕەشەوە.

خەبات وبزووتنەوە ناڕەزایەتیەکانی ئیستای کوردستان ناکرێ بەتەنها بەخەبات بۆمووچە ناوبەرێ. چونکە هاوکات خەبات وبزووتنەوەیەکی سیاسی گشتیە. ئەگەر چینی کرێکار وهەموو هاوپەیمانانی لەنێو ڕیزی بەشمەینەتانی کۆمەڵگادا لەم مەیدانە سیاسیدا هێزی خۆیان نەنوێنن، وەتەنیا چەند داوایەک لەحزبەکانی دەسەڵات بکەن، ئەوا دانی موچەکان وەک مەرهەمێک دەدرێ لە برینە قوڵەکانی ئەمڕۆیان، چەند هەفتە ومانگێک ناخایانێت. دووبارە کۆنە برینی بۆگەنبووی هەژاری ونەداری وگرانی وبێکاری، دەم دەکاتەوە وژیان وگوزەرانی خەڵک، لەگەڵ داهاتوویەکی ڕەشتر بەرەوڕوو دەکاتەوە.

سەرەرای خواستی نانو بژێوی، کەلەئێستادا خۆی لەخواستی دانی موچە نەدراوەکاندا دەنوێنێ، مەسەلەی دەسەڵاتی سیاسی وداماڵینی حزبە بۆرژوازیەکان لەدەسەڵات، بۆتە سەرەکیترین خواست وداوای چینە  دەستەنگەکان و بەکراوەیی لەسەر مێزی کۆمەڵگا دانراوە. خواستی نانو ئازادی پێکەوە گرێیان خواردووە.    

ئەگەر چاوەڕوانیەک هەیە بۆباشکردنی ژیان وگوزەران وخانوبەرە و...، ئەوا ئەم چاوەڕوانیە لەوەدا بەدی دێ کە خەڵکی کوردستان هەوڵەکانیان بۆ بەدەستهێنانی موچەو کرێ،  گڕێ بدەنەوە بەخەبات بۆ یەکلاکردنەوە دەسەڵاتی سیاسی لەکۆمەڵگادا. ئەگەر هەرئەمڕۆ مووچەکانیش بدەن، ئەوا ئازار دامرکێنەرەوەیەکی کاتیە، وە ئەگەر ئازارشکێنێکی بەهێزیش بێت، هەر کاتیە ودەرمانی دەردەکە نیە. وەرگرتنی دەسبەجێی مووچە نەدراوەکان، وەکو ئازارشکێنێکی کاتی کەبتوانێت، دەردی نەبوونی وهەژاری دواکەوتنی کرێ و... کەبەرۆکی بەکۆمەڵگای کوردستان گرتووە، بۆیەک ڕۆژ وهەفتە ومانگیش بێت، ئەوا پێویستیەکی حەیاتی وزەرورە. بەڵام دڵخۆشبوون بەئازارشکێنی کاتی، ملدانە ساڕێژنەکردنی برینەکان، ودەستەوەستانە بەرامبەریان. ڕیشەی دەردەکانی ئەمڕۆی کۆمەڵگای کوردستان خۆی لەچارەسەرکردنی کێشە سیاسی وکۆمەڵایەتی ودیاریکردنی دەسەڵاتی سیاسیدا دەبینێتەوە. لەدەخالەتکردنی ڕاستەوخۆی خەڵک لەدیاریکردنی چارەنووسی خۆیان وڕازی نەبوون بەساڕێژکردنی کاتی ئەوبرینە قووڵانە دایە، کەماوەی چارەکە سەدەیەکە، وەک خۆرە بەربوونەتە گیان وقووت وژیانی خەڵک وئەوکۆمەڵگایە دەخۆن. قەیرانی دەسەڵاتی ئەمڕۆی بۆرژوازی کورد، ئەنجامی، هەموو ئەو دزی وگیرفان پڕکردنانەیە، کەئەو حزبانە وەکو گەنە دڵۆپ دڵۆپ خوێنی خەڵکی دەمژن.

هەلومەرجی ئەمڕۆی کوردستانی عێراق بەجۆرێکە، کە باڵادەستان ناتوانن حکومەت بەڕێوەبەرن، وژێردەستانیش دەسەڵات وحکومەتی ئەوانیان ناوێت.

ریزی شێواوی چینەکان

کوردستان بەڕواڵەت، کۆمەڵگایەکی حزبیە. بەڵام، ئەوە  بۆژازیە کە حزبیە، بەکردەوە بەشێکی خەڵک بەسەرئەم حزبانەدا بەشبوون. هەرئەم بەشە لەخەڵک، وەک لەشکرێکیان لێهاتوووە، وبوونەتە داردەست وئامرازی حزبەکان، بۆئەوەی پێیان بگاتە ناوپەرلەمان لەهەولێر، وپشکی خۆیان لەکورسی وەزارەتەکان وبازرگانی ودەستگرتن بەرسەر موڵک وپارە وزەوی وداهاتی گومرگەکان وبەرهەمی نەوت وبازرگانی کردن بەخانوو ونان وگوزەرانی داهاتی کۆمەڵگا کاردەکەن.

بێ بەڵگەنیە، کەبەرهەمی دەستکەوتی چارەکەسەدەیەکی، ڕەنج وماندووبوونی کاری کرێکار ومامۆستا وپێشمەرگە وملیۆنەها خێزانی بەشمەینەت لەکۆمەڵگایەکی پڕ لەسەروەت وسامان وپارە، ئێستا لەسەرەتایی ترین پێویستیەکانی ژیان وگوزەرانی وەک( ئاوی خواردنەوە، وکارەبا، ونان وخانوو دەرمان) بێبەشن.

ئەگەر تادوێنێ ئەندامەتی سیاسی وسەربازی لەناو حزبەکاندا قازانج وسوودێکی هەبوو، ئەوا ئەمڕۆ ئەوەش نەماوە. چینی بۆژوازی وحزبەکانی کەنوێنەرایەتیان دەکەن، بەئاشکرا لەگەڵ چینی بەشمەینەتان لەبەرامبەر یەک وەستاونەتەوە.

لەم کۆمەڵگایەدا، ناسنامەی درۆیینە وهەڵخەڵەتێنەرانەی قەومی کوردی، وناسنامەی ئەم حزب وئەو حزب وئەم بەش وئەوبەشی بۆژوازی قەومی وئیسلامی، بەپێناسی ئاڵای قەومی وئیسلامی کوردی کۆمەڵگا هەڵکراوە لەسەرشانی قوتوو ژیان وحورمەتی مرۆڤەکان ڕاوەستاوە. بەبێهێنانەخوارەو ولابردنی ئەوئاڵایە، کۆمەڵگای کوردستان، بەکرێکاری کانەکان وکۆمپانیاکانی نەوت وگواستنەوە وگەیاندن وخزمەتگوزاری ناوشارەکان ومامۆستایان وپەرستاران وپێشمەرگە و مناڵانی سەرشەقامەکان وهێزی بەرینی زەحمەتکێشان وکەمدەرامەتان و شوفێرانی تاکسی ودەستفرۆشان وکرێکارانی ڕۆژ ڕۆژە وبێکاران وژنانی ناوماڵ وسواڵکەر لەشفرۆشان...تاد خۆشگوزەرانی بەخۆیانەوە نابینن.

بەبێ ناسنامەی ئینسانی لەدژی ناسیۆنالیزمی کوردی، ولەدژی ئیسلامی فاسد وگەندەڵ، ولەدژی پیاو سالاری فرەژنی ولەدژی هەژاری ودەستکورتی وبێدەرەتانی، کۆمەڵگای کوردستان نابێتە کۆمەڵگایەکی ئینسانی وئازاد وخۆشگوزەران، وەچەند ملیۆن لەمرۆڤەکانی لەهەژاری ونەبوونی وژێردەستەیی ڕزگاریان نابێت.

ناسیۆنالیزم وکوردایەتی، چارەکەسەدەیەکە، بێبەشان وبێدەرەتانانی کۆمەڵگای کوردستانی ژەهراوی کردووە، وسنووری چینایەتی کرێکاران وبێبەشان وستەمدیدانی لەگەڵ بۆژوازی کورد شێواو وتێکەڵاو کردووە. "کورد" بوون و"کوردایەتی" تێکەڵ بەناسنامەیەکی هەمەلایەنەی ئینسانی وچینایەتی بووە وکۆمەڵگای خستۆتە ژێرکاریگەری خۆی وکاریگەری لەسەرهەیە وژەهراوی کردوە.

ئێستا فەرهەنگی کۆمەڵگا، فەرهەنگی چینی دەسەڵاتدارە. بۆژوازی بۆرژوازی کورد فەرهەنگی پیاوسالاری دژەژنی ومەزهەبی بۆکۆمەڵگای کوردستان بەدیاری هێناوە وکۆمەڵگاشی بەوفەرهەنگە نائینسانیە تووشی ڕۆژڕەشیکردوە.

بۆرژوازی کورد، سەرەڕای ئەوەی ژن وگیانی ژن وەک موڵک وناموسی خۆی دەناسێنێ وبەڕاپەڕاندنی کارەخزمەتگوزاریەکانی خێزان وناوماڵ دەیناسێنی. ژنانێکی زۆری کرێکار ومهاجر لە ووڵاتانی دیکەوە هێنراون ووەکو لەشفرۆش قومارخانە وبارەکانی شەوانە وشوێنی لەشفرۆشی ئاشکرا، کەهێزی(ئاسایش)ی سەربەو حزبانە چاودێریان دەکات، وەخزمەتیان پێدەکەن. ناموسپەرستی وکوشتنی ژنان بەناوی ناموسپەرستی لەکوردستان وەک ئەختەبووت چنگیان خستۆتە ناو ژیانی ژنان لەکۆمەڵگای کوردستان وسەلامەتی وئینسانیەت وئەمنیەتی ژنانیان ڕۆژانە تێکداوە.

تێکەڵاوکردنی ڕیزی چینایەتی لەکوردستان، ڕێگای بۆ بۆژوازی کورد کردۆتەوە کەبەشێکی زۆری ئەم خەڵکە بێبەش وستەمدیدەیە وبەشێکی چینی کرێکار بکاتە هێزی حزبی خۆی، وئەندامی خۆی و لایەنگرو نانخۆر وپێشمەرگە وپۆلیسی خۆیان بەکاری بێنن.

 یەکێک لەهۆکاری مانەوەی دەسەڵاتی حزبە بۆرژوازیەکانی کورد ئەوەیە، کەبەشێک لەخەڵک وابیردەکەنەوە کەوەستانیان لەپەنای یەکێک لەوحزب وگروپ وهێزانەی حاکم، دەتوانن نان وگوزەران وخانوویان بۆفەراهەم مسۆگەر بکەن. پێشمەرگە وپۆلیس وئەندام ولایەنگرانی حزبە جۆراوجۆرەکان لەم بەشە کۆمەڵایەتیەدان.

پێشمەرگە وپۆلیس وتەنانەت ئەفسەرە بچووکەکان وسەربازان فەرمانبەری کاتین، هەواڵگرو مەئموری دەسەڵات نین. پێشمەرگە کەسێک نیە کەماوەیەک بۆسەربازی زۆرەملێ بچێت وبگەڕێتەوە. ئەمانە هێزی سەربازی حزبن ولەماوەی ژیانیاندا لەخزمەتی حزبەکاندان. ئەبێ، شەڕیان بۆبکەن ودەنگیان پێبدەن لەهەڵبژاردنەکان ودەسەڵات وسەروەت وسامانیان بپارێزن.  سەروەت وسامانێک کەخۆیان لێێ بێبەشن. ملیشیای حزبەکان، بەشێک له‌بێبەشانی کۆمەڵگا وکوڕی ئەوخەڵکەن یاخودی ئەوخەڵکەن ئەمڕۆ سفرەی منداڵەکانیان بەتاڵە ومنداڵەکانیان بەبێ شیری ووشک لەچاوەڕوانی لەناوچوونن. خەڵکێکن لەژێرسایەی هەرناوێک بێێت، پێیان وایە لەژێرسایەی ئاڵای ئەوحزبانەدا نان وژیان وگوزەران وحورمەت وخانوویان پارێزراو دەبێت. بەڵام چارەکە سەدەیەکە دەسەڵاتی ئەم حزبانە نیشانی داوە، کە ئەم چەتر وسایەیە فریوکارانە وهەڵخەڵەتێنەرانەیە. ئەم حزبانە تەنانەت لەخەمی ئەندام ولایەنگرانی خۆشیان نین بەوەفا نین بۆیان. ئەمە لەخراپی جۆری ئەوحزبانە نیە، بەڵکو تایبەتمەندی سەرمایەداری وچاوچنۆکی سەرمایەدارو قازانج پەرستانەیەتی ئەمە دەخوازێت. وەتایبەتمەندی کۆمەڵگای چینایەتیە. کۆمەڵگایەک کەزوربەی دانیشتوانەکەی بەشێکن لەچینی کرێکار ولەخزمەتی کەمایەتیەکن بەناوی چینی بۆژوازی.

سووربوونی بۆژوازی لەسەردەسەڵات وسەروەت، بەنرخی  تێداچوونی کرێکار وزەحمەتکێشان وستمدیدە وبێبەشان وژنان...تاد بەردەوام وبێ وەستانە. چینی ژێردەست وهەژار وستەمدیدە، دەبێت ڕیزی خۆیان لەڕیزی بۆرژوازی جیابکەنەوە بەڕیزی چینی ملیۆنی خۆیانەوە پەیوەندی بکەن.

دابەشبوونی خەڵک بەسەر ئەوحزبانەدا، دەتوانرێت کۆتایی پێبهێنرێت. ناسنامەی(کوردایەتی) کەخۆی لەوێنەی وەرەقەی ئەندامەتیو دۆستایەتی لەپەیوەند بەم حزب وئەو حزبی بۆژوازی وئیسلامی، پێشمەرگایەتی بۆحزبەکانی بۆژوازیە چاوچنۆک ودزەکانی سەروەت وسامانی کۆمەڵگا، دەتوانرێت جێگەوڕێگای خۆی بگۆڕێت بەناسنامەی ئینسانی سەربەخۆ وبەرئیرادە وپشتبەستن بەخۆ بدات. ئەم بەشەی کۆمەڵگا کەلەگەڵ حزبەکانی ناودەسەڵاتدان، دەتوانرێت بگەڕێتەوە ناوپێگە کۆمەڵایەتیەکەی خۆیان.

کرێکارانی لەسەرکار، زەحمەتکێشان، دەستفرۆشان، کرێکارانی وەرزی، بێکار، پێشمەرگە، مامۆستایان، سواڵکەران، پەرستاران، هەژاران ولەشفرۆشان...تاد هەموو یەک بەرژەوەندی هاوبەشیان هەیە. ئەگەر قسە لەسەر هاوچارەنووسی ودۆستایەتی ونزیکایەتیە، ئەوا هەموو ئەمانە یەک قازانج وبەرژەوەندی هاوبەشیان هەیە. گەڕانەوەی ئەوبەشە لەچینی کرێکار وچەوساوەکانی ناو ودەوروبەری حزبە بۆژوازیەکان، بۆناوڕیزی چینیایەتی خۆیان، کۆڵەکە و ژێرپێی حزبە بۆرژوازیەکان بنکۆڵ دەکات، ودەگاتە لێکترازانی ڕیزی ئەوحزبانە.

ئەگەر ئەمە ڕووبدات، ملیۆنێر وملیاردێروسەرانی سیاسی وخاوەن کۆمپانیا ودۆلار ودینار وخاوەن کۆشک وشارۆچکە وکۆمەڵگە نیشتەجێیانە کەتاچاوبڕکا بەرزکراونەتەوە ودیارن، هەموو جەنەڕاڵە ئابووری وسیاسی وسەربازیەکان بەبێ کرێکار وبێ ئەندام ولایەنگران وبێ پۆلیس وپێشمەرگە دەمێننەوە. 

ئه گه ر بیتو روداوێکی ئاوا روبدات، میلیونیره کانو میلیاردیره کانو ریبه‌رانی سیاسی و عه‌سکه ری حزبه‌کان و شه ریکه کان و دولارو دیناره کانو ساحیبانی کوشکه کانو شه هره که کانو ئه و هه‌موو موڵکه‌ ده‌سهت نه‌سه‌راگیرکراوانه‌ی تاچاو هه‌ته‌ر ده‌کات دیارن، هه‌موو جه‌نراڵه‌کانی ئابوری وسیاسی و نیزامی به‌بێ کریکار، بێ ئه ندامو لایه نگرو بێ پۆلیسو پێشمه‌رگه  ده‌مێننه‌وه. هه‌ر ئه‌وان خۆیان و سه‌روه‌ته‌کانیان، که‌هی خۆیان نیه، ده‌مێنێته‌وه و ده‌بێ بیده‌نه ده‌ست کۆمه‌ڵگا و بیگه‌ڕێننه‌وه بۆ خه‌ڵک.

بزووتنەوەی برسیەکان

بزووتنەوەی کۆمەڵایەتی ئەمڕۆی کوردستان، بزووتنەوەیەکی کرێکاری وکۆمۆنیستی نیە. بزووتنەوەی هەموو زەحمەتکێشان وکەمدەرامەتی قەراخ شارەکان وبێدەرەتانانە. هێزی گەورە و فراوانی کۆمەڵایەتیەکە، لەشکری ڕێکخراوی پێشمەرگەوە بیگرە، تاوەکو دەگاتە ئەوانەی لەکارگە گەورە وبچووکەکان وخوێندنگا ونەخۆشخانە وفەرمانگە وگەڕەکە هەژارنشین و وقەراخ شارەکانی هەولێر وسلێمانی ودهۆک...تاد کاردەکەن وگوزەران بەسەردەبەن دەگرێتە خۆ. کۆمەڵی کەنارکراوەکانی کۆمە ڵگا، ئەوانەی بێداهات وکەمدەرامەتن، وخاوەنی کارێکی باش یان پیشەیەکی تایبەت نازانن، ولەناو کۆمەڵگادا پێگەیەکی زۆر لەخواریان پێدراوە، وهەلومەرجی گوزەرانیان نالەبارە، وەک حەمباڵ وهەموو ئەوانەی لەسەر شەقامەکان دەستفرۆشی وبەدیار عارەبانەکانەوە سەوزە ومیوە وخواردنی ووشک وکەلو پەلی کۆنە دەفرۆشنەوە، بۆبەدەستهێنانی قوتی خۆیان وخێزانیان، ئەمڕۆ دەتوانن ودەبێ بێنەوە ناو کۆمەڵگا وبەبزووتنەوەکەیەوە پەیوەستبنەوە. ئەمانە ناتوانرێت لەشەقام وگەڕەک وکۆڵانەکان کۆکرێنەوە وسەرکوت بکرێن. ئەم گروپ وکۆمەڵە کۆمەڵایەتیە بەڕواڵەت پەرش وبڵاوانە ، دەکرێت لەژێر سایە وچەتری بزووتنەوەی بێبەشان وبرسیاندا کۆبکرێنەوە. تۆڕی هەڵسوڕاوانی دەستفرۆشان، کرێکارانی سەرکار، بێکاران، ژنانی ناوماڵ ولاوانی بێکار وبێدەرامەت، خوێندکارانی دەرچوو وبێکار بەگەڕ بخرێن، وبکرێنە ئەڵقەی لەیەک نزیک وپێکەوەگرێدراوی بێبەشانی پەرش وبڵاوی کۆمەڵگا، بەو بزووتنەوەیەی ئێستا. 

لەڕاستیدا، بزووتنەوەی کۆمەڵایەتی وجەماوەری ئەمڕۆی کوردستانی عێراق، بزووتنەوەی برسی وبێبەشان وستەمدیدەکانن. بزووتنەوەیەکە بێبەشە لەڕابەرایەتیەکی یەکدەست وبێبەشە  لەڕێکخراوە  سەربەخۆ وکرێکاری وکۆمەڵایەتیەکانی.

داخوازی مووچە نەدراوەکان، زنجیرێکە دەتوانێت هەمووبەشەکانی ئەم بزووتنەوەیە پێکەوە ببەستێتەوە وگرێیان بدا. بەڵام ئەمە بەمانای دابینکردنی ڕابەرایەتیەکی یەکدەست وسەراسەری بزووتنەوەکە نیە. ڕابەرایەتی کردنی بزووتنەوەی ئێستا، بەهەڵبژاردنی ناو دڵی ئەم یان ئەوبەش وگروپی کۆمەڵایەتی دروست نابێت. پێکهاتەی ئەم ڕێبەرایەتیە بەهەرئەندازەیەک لە کرێکار ومامۆستا وپەرستار ودەستفرۆش ولەشفرۆش پێک هاتبێت، هێشتا گرنگیەکی ئەوتۆی نیە. ئەم ڕابەریە لەهەموو بەشەکان پێکهاتووە. خۆڕسکە. لەدڵی خەبات وبزووتنەوەکە هەڵقوڵاوە ودەبنە ڕابەر وقسەکەر وهەڵسوڕاوانی بزووتنەوەکە. ئەم ئینسانانە، بەهەرتوێژ وبەشێکی کرێکار وخەڵکی بێبەشەوە پەیوەستیان هەبێت، ڕابەری یەکدەست وسەراسەری بۆبزووتنەوەکە مسۆگەر دەکەن. لەباشترین وئومێدەوارترین حاڵەتدا، کۆمۆنیستانی ڕیزی کرێکاران وخەڵکی ستمەدیدەی کۆمەڵگا، ئەگەر بەشی ڕابەری سەراسەری وناوخۆیی وشارەکان دروستبکەن، ئەوا هەڵی سەرکەوتن مسۆگەرتردەبێت.

هەبوون وسەرهەڵدانی ڕابەرایەتیەکی   خۆڕسک وڕادیکاڵ وسەراسەری،  بزووتنەوەکە لەدەست تێوەردان ونفوزە نابەجێکانی حیزبە بۆژوازیەکان دەپارێزێت. لەم بزووتنەوەیەدا، جێگایەک نیە بۆحیزبە دەسەڵاتدارەکان ونوێنەرانیان. هێزی ئەوحیزبانە، چ پێشمەرگە یا پۆلیس یا ئەندام ولایەنگرانی ئەو حیزبانە، بەجیا لەئەرکی حیزبیان، وەک ئەندامی بەشمەینە وستەمدیدەی کۆمەڵگا، دەتوانێت ببێتە بەشێک لەو بزووتنەوە یە و بگۆڕێت بەهێزی بزووتنەوەکە. بەرپاکردنی بزووتنەوەی شورایی، هەنگاوێکی گەورەیە بۆڕێکخستن ویەکدەستکردن وسەراسەریکردنی خەبات وبەرەوپێشبردنی بزووتنەوەی برسیەکان. ڕابەرایەتیەکی سەراسەری بزووتنەوەکە، بەبێ پاڵپشت وپشتیوانیەکی ڕێکخراو وکۆمەڵایەتی، کەبریتی بێت لەشورای کرێکاران وزەحمەتکێشان وخەڵک لەشوێنی کار وژیانیان لەگەڕەکەکان، سست وڕەنگە توشی تەگەرە وکێشە بێت ونەتوانن خۆڕاگرن.

 ڕابەرایەتیە خۆڕسکە سەراسەریەکان، بەبەرپابوونی شورای کرێکاران وزەحمەتکێشان، جێگای خۆیان دەدەن بەنوێنەرانی هەڵبژێردراوی شوراکان. ئەمە تەنیا ڕێگای پێشڕەو وئومێدبەخشی یەکلاکەرەوەیە بۆبزووتنەوەی برسیەکان لەکوردستانی عێراق.

هەڵەیەکی  گەورە وکەمەرشکێن، کەڕابەرایەتی ئەم بزووتنەوەیە بیکات، ئەوەیە قۆناغ دابنێت بۆبزووتنەوەی خەڵکی ستەمدیدە وبێبەشان. بۆنمونە بڵێت، لەهەنگاوی یەکەمدا مووچەکانمان وەردەگرین، وپاشان قسەلەسەر سیاسەت دەکەین. ئەم تاکتیکە لەبەقۆناغکردن بۆبزووتنەوەی خەڵکی کوردستان، لەم هەلومەرجە قەیراناویە سیاسی ودەسەلاتیەی ئێستادا، ماڵوێرانکەر وکوشندەیە.  لەهەلومەرجی ئەمڕۆی کوردستانی عێراقدا، وەرگرتنی مووچە، پەیوەندیەکی ڕاستەوخۆ وجیانەکراوەی هەیە بە کێشەی دەسەڵاتی سیاسی.

لەبەرامبەر بەرەوپێشچوونی هێمنانە وقۆناغ بەقۆناغدا، کەدەڵێ ئەمڕۆ مووچە وسبەی ئازادی، ڕەوتێک هەیە کەلایەنگری ئاڵۆزی وشەڕوتوندوتیژی سەرشەقامەکانە. ئەم ڕەوتەش هەمان ڕووی یەک دراوە و خراپ وزەرەردارە. بزووتنەوەی ناڕەزایەتی ئەمڕۆی کوردستانی عێراق دەتوانێت، ببێتە بزووتنەوەیەکی زۆر ڕێک وپێک وکۆنتڕۆڵ کراو وهەستکردن بەبەرپرسیاریەتی وبەبەرنامە ونەخشەی دیاریکراوی بێت.  نەک بزووتنەوەیەک بەتاکتیکێکی محافەزەکارانە وناسیاسی، کەڕەنگە مووچەکانیش نەتوانێت وەرگرێت، یا بەتاکتیکێکی خراپ وزەرەرمەند وشەڕانگێزوشەڕی سەرشەقامەکان، بزووتنەوەکە توشی زەرەرێکی گەورەبکات.

کێشەی بەقۆناغکردنی خەبات، لەجەرگەی مانگرتن وناڕەزایەتیەکانی پاییزی ڕابردوو(٢٠١٥) دا سەری هەڵدا. لەکاتی سەرهەڵدانی خولی یەکەمی مانگرتنەکانی مامۆستایان لە پاییز وسەرەتای ساڵی نوێی خوێندندا، لەگەڵ یەکێک لەیەکێک لەڕابەرانی مانگترنەکە قسەم کرد ولێم پرسی، لەئێستادا کەیەکێتی مامۆستایان هەیە وسەربە(یەکێتی نیشتمانی کوردستان)* ە ومانگرتنەکەیان شکاند وئەندامانی خۆیان کشاندەوە، ئایا ئێستا کاتی ئەوەنەهاتووە ڕێکخراوی سەربەخۆی مامۆستایان لەدڵی ئەم خەباتە ڕێکبخەن وڕایبگەیەنن؟ لەوەڵامدا بەمنی گووت" نا". کاتێکیش لێم پرسی بۆ؟ گووتی" مامۆستاکان دەڵێن "مانگرتنی ئێستای ئێمە، تەنیا بۆوەرگرتنی مووچەی دواکەوتووی ئەو ٣مانگەی پێشوە. ئێمە لەبەرخاتری پێکهێنانی ڕێکخراوی سەربەخۆی خۆمان کۆنەبوینەتەوە، تکایە مانگرتنەکەمان بەسیاسی مەکەن!

مانگرتنی مامۆستایان کۆتایی هات، مووچە دواکەوتوەکانیش نەدران وڕێکخراوی سەربەخۆی مامۆستایانیش، کەدەیتوانی یەکێتی ویەکگرتوویی خەباتی مامۆستایان، وهێنانەدی تەواوی داواکاری وداخوازیەکان، و پێشڕەوەیەکان تابەئەمڕۆ دەگات مسۆگەر بکات، پێک نەهات.

ئێستا ڕەنگە بەشێک لەڕابەران وهەڵسوڕاو وقسەکەرانی بزووتنەوەکە بڵێن، ئێمە تەنیا مووچە دواکەوتوەکانمان دەوێت، چ کارێکمان بەدەسەڵاتە...خەباتی ئێمە ئابووریە وسیاسی نیە وشتی لەوبابەتە.

تەنیا زەمانەتێک بۆدووبارە نەبوونەوەی ئەم هەلومەرجە ئەوەیە، کە یەکەم: سەرهەڵدانی ڕابەرایەتیەکی یەکدەست وسەراسەری، ڕابەرانێک کەلەپێشەوەی ئەم بزووتنەوەیەبن. دووەم: بەرپاکردنی بزووتنەوەیەکی ڕادیکاڵی شوورایی، کەڕابەرایەتیەکی درێژخایەنتری بزووتنەوەی برسیەکان وچینەبێبەشەکان وبەش مەینەتانی کۆمەڵگای لەئەستۆی خۆی دەگرێت. بەرپاکردنی دەسەڵاتێکی تەریب بەدەسەڵاتی مایەپوچی حیزبە بۆژوازیە دەسەڵاتدارەکان، وووردە ووردە لادان وجێگرتنەوەیان.

گفتوگۆ وجەدەلی ئەمڕۆی بزووتنەوەی بێبەشان لەکوردستانی عێراق، جەدەلێکی چەندلایەنەیە. خۆپارێزی وبەرتەسکردنەوەی بزووتنەوەکە بەموچە دواکەوتوەکان وخۆنەدان لەڕێکخستنی دەسەڵاتێکی جێگرەوەی دەسەڵاتی هەڵوەشاوەی ئێستا، وەک ئەوەیە، کە حیزبە بۆژوازیەکان ، داوا لەخەڵک بکەی بۆئارام گرتن وقەناعەت هێنان . حیزبە بۆژوازیەکان داوا لەخەڵک دەکەن، کەبەشێک لەموچەکانیان وەک(پاشەکەوت) وەرنەگر وقەناعەت بێنن بەوەرگرتنی بەشەکەی دیکە.

دەڵێی دەکرێت، ژیان وگوزەرانمان پاشەکەوت بکرێ. دەڵێی دەکرێ برسیەتیامن پاشەکەوت بکرێ. دەڵێی دەکرێ بێ دەرمانی وچارەسەری نەخۆشیەکانمان پاشەکەوت بکرێ ولەدوای مردن سوودیان لێ وەربگیرێت!

ئەمە ئیتر ئەوپەڕی دڕندەیی وسووکایەتی پێکردنی چینێکە، کەداوا لەهەرار وبەش مەینەتان دەکات، قوتی ڕۆژانە ونانی سەرسفرەی خێزانەکانیان پاشەکەوت کەن! مەگەر دەکرێ، نانی سەرسفرەی ئەمڕۆ نەخۆیت، ولەبرسان بمری، وبۆسبەی پاشەکەوتی بکەیت!

مەگەر دەکرێ، دەرمانی ئازاری گەدە وشێرپەنجە وڕۆماتیزم وعەساب وشیری منداڵەکان بۆسبەی پاشەکەوت بکرێت. ئەوپاشەکەوتەی کەبۆژوازی لەهەژارانی کۆمەڵگا داوادەکات، دەیەوێت ببێتە پاشەکەوتێک بۆخەرجی کفن وناشتنی سبەینێێی برسی ونەخۆش ومنداڵەکان، کەهەرئەمڕۆ لەبرسانا ڕەنگە بمرن. ئەم سیاسەتی بەخشینی قوت ومردنی بەشێنەیی کەلەلایەن حیزبەکانی بۆژوازیەوە ڕاگەیەنراوە، لەکاتێکدایە کەدەسەڵاتیان بەکردەوە مایەپووچ بۆتەوە وهەرەسی هێناوە. وەدەیانەوێت دووبارە فرسەت لەخەڵک بێنن بۆخۆکۆکردنەوە وڕێکخستنەوەی دەسەڵاتەکەیان. بەڵام کاتێک پێشڕەوی بەش مەینەتان، بەمەترسی بۆسەر دەوڵەمەندان وبۆژوازی دەگۆڕێت، ئەوکاتە، قبوڵی ناکەن وجگە هەڵکوتانە سەرخەڵکیان بۆنامێنێتەوە. بەخشینی هەرجۆرە فرسەتێک بەحیزبە بۆژوازیەکان، بەمانای کڕینی سەرکوتی بزووتنەوەکەیە لەداهاتوودا.

وەڵامی بزووتنەوەی کۆمەڵایەتی خەڵک وشوراکانی نوێنەرانی کرێکاران وبەش مەینەتان بەم فرسەت تەلەبانە وئەوانەی پێداویستیەکانی خەڵکیان زەوتکردوە، بۆئەو خاوەن موڵک وماڵ وشارە نیشتەجێکان، کەمافی بێبەشان وبێخانەولانەی کۆمەڵگان، (نا) یەکی گەورەیە.

به کورتی

ئەمڕۆ لەکوردستان داوخوازی موچە دواکەوتوەکان، بەتەواوی سیاسیە. بەتەواوی پەیوەندی بەچارەنوسی سیاسی کوردستانەوە پەیداکردوە. چارەنوسی سیاسی کوردستان، پەیوەندی بەکرێکاران وهەژاران وبەشمەینەتانەوە  پەیداکردوە. سیاسەت ئەمڕۆ لەسەر شەقامەکانە. هەرلەداواکاری موچە دواکەوتوەکانەوە بیگرە، تادەگات بەدامەزراندنی دەسەڵاتی شورایی کرێکاران وزەحمەتکێشان، بۆ ئیدارەکردنی کۆمەڵگا، ونوسینی یاسای شۆڕشگێڕ سکۆلار وشارستانی هێنانەدی خۆشگوزەران وتێروتەسەل وئازادی شیاوبەئینسان.

ناتوانین لەکۆمەڵگایەکدا بژین، کەحیزب وعەشیرەت و گروپەسیاسیەکان، لەیەک کاتدا، لەدەسەڵاتدابن وخۆشیان بەلایەنگروداکۆکی کەر لەمافەکانی خەڵک بزانن! ئەمە بێشەرمیەکی گەورە وجیاوازیەکی مەرگ هێنەری باڵە جیاکانی بۆژوازی وحیزبەکانیەتی.

لەئەمڕۆی کوردستانی عێراقدا، هیچ حیزبێکی گەورە یا بجووکی شەرافەتمەندی پابەند بەهای ئینسانی وپابەند بەبنەما دیموکراتی وئازادیە سیاسی وکۆمەڵایەتیەکان خۆشگوزەرانی ئابووری بوونی نیە.هەموویان، لەم بازاڕە ئاڵۆزەدا، بەدوای بەدەستهێنانی پشکی زۆرترەوەن ، لەسەروەت ولەدەسەڵات. لەبچووکترینیان تاوەکو گەورەترینیان، تەنانەت ئەگەر بەڕواڵە لەگەڵ یەکتریش ناکۆک بن، لەماهیەتی سیاسی وچینایەتیان، هەموویان دەستیان خستۆتە کاسەی دەسەڵات وسەروەتی کۆمەڵگا. بۆرژوازی کوردستان گەندەڵترین جۆری خودی بۆروازیە. وەکو زیر وایە، لەخاک دەخوات، لەنەوت دەخوات، لەگیرفانی کرێکاری ڕۆژانە وکاتی تاکو گیرفانی کرێکارانی کارگە وکۆمپانیا گەورەکان دەخوات، تابتوانێ شارەگەورەکان دروستکات. لەداهاتی فرۆشتنی شتومەکی خەڵکی دەخوات. لەگومرگەکان دەخوات. لەوپشکە بەشەی عێراق کەبۆی دەێت، دەخوات. ئەمڕۆ بۆئەوەی دۆلارێک لەسەروەتەکەی کەم نەبێتەوە، لەنرخی شیری ووشکی منداڵانیش دەخوات!

سەرکەوتنی  بزووتنەوەی برسی وبێبەشان ئەمڕۆ، بەبێ گرێدانەوەی خەبات لەپێناو مافی موچە وژیانێکی خۆش وشایستە بەئینسان، لەگەڵ خەبات لەپێناو گۆڕین بۆئەڵتەرناتیڤێکی سیاسی کۆمەڵانی خەڵک وشوراکان، لەجێگەی دەسەڵاتی داڕزیو وگەندەڵ وبۆگەن وملهوڕی ئەمڕۆ، ئیمکانی نیە! پێش ئەوەی ئەو حیزبە بۆرژوازیانەی کەدەستیانگرتوە بەسەر سەر وماڵ وژیانی خەڵکیدا، فەرمان بدەن بەپێشمەرگە، تەقە لەبەرەوڕووی سنگی بێبەشان وبرسیان بدەن، کەهێزی پێشمەرگە خۆیان بەشێکن لەوان، دەبێ ئەوهێزە بەهەموو چەک وتەقەمەنی وتفاقێکیانەوە بێنە ناو بزووتنەوەی ئازادیخواز وحەقخوازانەوە. ئەمە، ڕێگرە لەخوێن هەڵکێشان وشکستپێهێنانی ئەوبزووتنەوە حەقخوازیەی خەڵکی کوردستانە.