|
به مناسبت هفته حکمت
مصطفی رشیدی
هفته منصور حکمت را پیش رو داریم. حزب حکمتیست با اعلام این مناسبت، سازمان
دادن و تشویق یک هفته از انواع ابتکارات به منظور آشنایی و مرور آثار و پراتیک
حکمت را در دستور قرار داده است. با گذشت هر سال، و امروز بیش از هر وقت دیگر
فلسفه و اهمیت هفته منصور حکمت مشهود و قابل لمس شده است.
امروز شکافی ده ساله ما را از منصور حکمت جدا میکند. اگر مارکسیسم حاصل نقد و
تکامل بخشیدن آگاهانه دستاوردهای فلسفه، اقتصاد و سياست عصر خويش است، فقدان او
بیش از هر کس بر دوش طبقه گارگر در ایران سنگینی کرده است. او کمونیستی توانا و
پرکار و جانبدار بود که در دل تحولات اجتماعی عظیم، در دل یک انقلاب و بزرگترین
زور آزمایی اجتماعی طبقه کارگر در آن، و بعلاوه در سنگر بندی کارگران در مقابل
سبعانه ترین حمله و انتقام بورژوا، یکسر بر سر صف مستقل و آگاه و سازمانیافته
طبقه کارگر پای فشرد.
منصور حکمت پرچمدار و موتور محرکه جریانی قرار گرفت که انقلاب سوسیالیستی
را بدون کم و کاست در دستور کار خود داشت. آیا کمونیسم میتواند در ایران پیروز
شود؟ این سوالی بود که منصور حکمت در مقابل کمونیستها و طبقه کارگر در ایران
قرار داده بود و هرگز از آن کوتاه نیامد. زندگی سیاسی او را در پاسخ مثبت به
این سوال میتوان خلاصه کرد. هیچ کس باندازه او ضعفهای طبقه کارگر، و عمق و
دامنه نفوذ آرا و عقاید بورژوایی در جامعه و در میان طبقه کارگر را منعکس نکرده
است. او دشمن بیرحم عبارت پردازیهای چپ و سردواندن کارگر در دالانهای سرمایه
داری بود. در میدان کشمشکهای سیاسی زنده جامعه منصور حکمت را باید یک تاکتیسین
نابغه، یک استاد ماهر سازش بر اساس شناخت نیروی خویش و بر اساس پرنسیپهای
طبقاتی بشمار آورد. شور فراوان در نوشته های او در دفاع از اهمیت دستاوردهای
کوچک یک صندوق تعاونی برای کارگران چشمگیر است، اما همزمان همان کارگر بعنوان
ستون اصلی تحولات اساسی در آن جامعه نقش دیگری را بخود میگیرد. منصور حکمت
متفکر و رهبر مارکسیست در آماده کردن ملزومات تحقق فوری انقلاب و حکومت کارگری
بود. در دل بزرگترین نمایش پیروزی پیروزی بورژوازی در جهان، منصور حکمت کمونیسم
را از کنج محافل مسموم و الکن و سترون سیاسی، به مضمون کشمکشهای اجتماعی بزرگ
تبدیل ساخت.
امروز طبقه کارگر در ایران با همان سوال و با تاکیدی بمراتب بیشتر روبروست.
امروز میلیونها عضو طبقه کارگر آن جامعه میتوانند از میان ادبیات کمونیست معاصر
خویش، گویاترین بیان را برای توصیف منجلاب جامعه ای در امتداد حکومت بورژوازی
بکمک بگیرند. امروز بتدریج نسل تازه تری از انقلابیون و فعالین کارگری بار
تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران را بعهده میگیرند. منصور حکمت به جستجو و
سوالات، به بیتابی و شور، و به چاره جویی و تحرک این مراکز تعلق دارد. کمونیزم
و طبقه کارگر در ایران به عمیق ترین و اصیل ترین تفکرات مارکسیستی، به ابزار و
سازمان، به بلندپروازی نیاز دارد. منصور حکمت، متد و تئوریهای او، و کوهی از
ادبیات کاملا زنده او، هنوز سرمایه عظیمی است که میتواند قطب پرقدرتی از
کمونیزم مدعی و توده ای و محبوب در ایران را شکل بدهد.
هفته منصور حکمت، یکی از فرصتهای کسانی است که خود را به این تصویر از کمونیزم
در ایران متعلق میدانند و با چگونگی پاسخ مثبت به این سوال کلنجار میروند: آیا
کمونیزم در ایران پیروز میشود؟
|