برگردان ناهید جعفرپور

دوشنبه ۴ بهمن ۱٣٨۹ - ۲۴ ژانویه ۲۰۱۱

حمه الهمامی دبیر کل حزب کمونیست کارگری تونس است. او در زمان ۲٣ سال حکومت بن علی و حزبش "ار س د" ۱۰ سال را در زندان به سر برد و سیزده سال بقیه را به صورت مخفی زندگی کرد. وی در گفتگویی با Gitta Düperthal روزنامه نگار انگلیسی وضعیت تونس را مورد بررسی قرار داده است. این گفتگو توسط خانم ناهید جعفرپور ترجمه شده است:


در حال حاضر شرایط در تونس چگونه است؟

در حال حاضر انقلابی قدرتمند درتونس در حال انجام است. مردم تونس دیکتاتور را بیرون انداختند و حال با انرژی تلاش می کنند تا در آینده دولتی دمکراتیک بر سر کار بیاید.
اما عقب گرد هائی هم وجود دارد: صاحبان قدرت سیستم قدیمی و طرفداران بن علی تلاش می کنند همین حالا با تمامی خشونت ها مجددا قدرت را بدست آورند و سیستم قدیمی را از نو برقرار سازند. با این هدف آنها دولت موقتی را درست کردند که توجه به نیروهای قدیمی دارد. آنها می خواهند به احزاب اپوزیسیون و نیروهای مترقی مردمی بی توجه باشند و آنها را کنار بگذارند. اما شهروندان تونسی مجددا برای آنها روشن نمودند که آنها را قبول ندارند. آنها ساکت ننشستند و باز هم با اعتراضات و تجمعات خود در بسیاری از شهرها بیان نمودند که خواهان برقراری دولت پلیسی و دیکتاتوری حال با هر ابزاری هم که باشد نیستند و آنرا تحمل نخواهند نمود. آنها مجددا خواهان این شده اند که دولتی با شخصیت های قابل اعتماد مردم و از میان خود مردم که کشور را بسوی دمکراسی خواهد برد تشکیل شود. این دولت باید قانون اساسی ی دمکراتیک داشته باشد و یک جمهوری جدید باشد.


طبق آمار رسمی تا کنون ۷٨ نفر کشته شده اند آیا این ارقام درست است؟

ما هم دقیقا نمی دانیم. اما همین حالا هم این رژیم تلاش دارد با خشونت های بسیار پلیس این قیام را بشکست بکشاند. پلیس تظاهرکنندگانی را که برای حقوق بشر قیام کرده بودند، کشت. این رژیم تلاش می کند از این انقلاب جلوگیری کند. هنوز هیچ چیزی معین نشده است. همه چیز هنوز امان پذیر است. دیکتاتور رفته است اما دیکتاتوری هنوز سرنگون نشده است.


۱۷ دسامبر این قیام آغاز شد. چه چیزی به مردم انگیزه داده است که حال که بیش از ۴ هفته می گذرد هنوز در خیابان ها به اعتراض بپردازد؟

فوری ترین و مهم ترین مسئله مردم این است که دولت موقتی که برآمده از نیروهای قدیمی است تشکیل نشود. و بنظر می رسد که موفق هم شده اند. در حال حاضر دو حزب اپوزیسیون وزرای خویش را از دولت موقت بیرون کشیده اند و از این طریق ازهمکاری با رژیم استثمارگر قدیمی امتناع نموده اند.


حزب کمونیست کارگری در دولت موقت شرکت نکرد؟ و یا اجازه نداشت این کار را کند؟

ما بعنوان حزبی کمونیستی از همان آغاز از وارد شدن به این دولت امتناع ورزیدیم و آنرا رد کردیم و اصولا حاضر نیستیم در یک دولت موقت شرکت کنیم که نمایندگان رژیم دیکتاتوری در آن شرکت دارند. آنهم به این شکل که در مقام های کلیدی قرار گرفته اند.


دلائل اصلی این قیام عمومی چیست ـ چه چیزی باعث شد که مردم تونس بعد از ۲٣ سال حکومت دیکتاتوری بپا خیزند؟

تحت شرایط بحران اقتصادی جهان سقوط این کشور توسط دیکتاتور هر روز آشکارتر گشت. قدرت همواره فشارش بیشتر شد و کاراکتر خشونت انگیز پلیس هر روز شدت یافت. بسیاری از کارخانه جات بسته شدند و بیکاری بیحد رشد نمود. قیمت ها بسرعت افزایش یافتند و خدمات اجتماعی روز بروز اسفناک تر شد. وضعیت برای کارگر ساده و کارمندان خرد و دهقانان خرد روز بروز بدتر گشت و دیگر قادر نبودند زندگی ای ساده و طبیعی را به پیش برند. رنج و فقر بیشتر و بیشتر شد. همزمان مردم تونس می بایست نظاره کنند که چگونه خانواده و اطرافیان بن علی در زندگی لوکس غرق بودند و همواره ثروتمندتر می شدند. و حال مسیر اعتراضات بیشتر از همه بر علیه آپارات حزبی قدرتمندی است که باعث تمامی این بدبختی هاست.


خواسته های حزب کمونیست کارگری در این اعتراضات چیست؟

ما احتیاج به دولت موقتی داریم که بخواهد و در این موقعیت قرار داشته باشد انتخابات دمکراتیک را سازماندهی کند و قانون اساسی جدیدی را پیش نویسی کند. در این انتخابات و قانون اساسی تمامی گروه های اجتماعی مردم تونس می بایست شرکت داشته باشند: کارگران، جوانان، زنان ـ نمایندگان تمامی اقشار متفاوت جامعه می بایست در آن سهیم باشند بخصوص اقشار میانی جامعه. مردم تونس باید خود را سازماندهی کنند و مبارزه بر علیه دیکتاتوری را که هنوز از بین نرفته است تا آخر به پیش برند.


در بسیاری از رسانه ها همواره گفته می شود که ارتش موضعی دیگر از پلیس برای سرنگونی دیکتاتوری می گیرد. منظور چیست؟ آیا خطر دیکتاتوری نظامی وجود دارد؟

در تونس سال های سال دیکتاتوری پلیس وجود داشته است ـ ارتش چون پلیس نقش بسیار مهمی نداشته است و به واقع هم عملکردهایشان با هم فرق دارد. طبیعتا تونسی ها از هیچ چیزی به اندازه دیکتاتوری نظامی ترس ندارند ـ این را کسی نمی خواهد. ارتش تا زمانی در صحنه وجود دارد که ناآرامی ادامه دارد و شبه نظامیان بن علی با آکسیون های قدرتمندشان علیه مردم حرکت می کنند. این همواره به نفع نیروهای امنیتی بن علی است که کشور در هرج و مرج قرار داشته باشد. نیروهای رژیم گذشته می خواهند که کشور مشکل امنیتی پیدا کند و ثباتش را از دست دهد و باند های تبهکار بتوانند عملکرد داشته باشند. دقیقا باید از این مسئله جلوگیری شود. اما بعد از آن باید ارتش به پادگان ها برگردد. روند دمکراسی باید از سوی جامعه مدنی هدایت شود.
در باره کمیته های شهروندان در خیابان ها که اکنون شکل گرفته اند تا امنیت را ایجاد کنند چه می گوئید؟ گزارش هائی وجود دارد که خیابان ها توسط گونی های شنی، لاستیک و مبل های چوبی و گلدان های بزرگ و سطل آشغال و... برای گشت توسط ساکنین خانه ها و شهروندان تقسیم بندی شده اند...
این ها دمکراتها هستند که از برگشت به دیکتاتوری جلوگیری می کنند. آنها در مناطق مختلف بخشا سازمان یافته و بخشا غیرسازمانیافته عمل می کنند. زیرا که آنها خود را از سوی شبه نظامیان بن علی مورد مخاطره می بینند. اتحادیه های کارگری در هر حال مردم را فراخوانده اند که در محله ها علیه انهدام و نابود کردن ثروت های عمومی حرکت نمایند.


آیا اکنون تشکیل دولت موقت مشکل نیست؟ آیا احزاب اپوزیسیون از شانسی برخوردار بودند که در شرایط دیکتاتوری بین مردم محبوبیتی کسب نمایند؟

دائما فشار وجود داشت. بطوری که ما کمونیست ها هم آن را خوب لمس می کردیم. طبیعتا اکنون احزاب اوپوزیسیون دوباره خود را نشان می دهند. اتحادیه های کارگری وجود دارند. اسلام گرایان وجود دارند و همچنین انسانهای مستقل که با این وجود همواره تلاش نموده اند نفوذ سیاسی داشته باشند. اما اینکه چه کسی به واقع موفق شد تحت شرایط دیکتاتوری خود را پیش مردم بشناساند واقعا نمی شود گفت...
حزب کمونیست کارگری چگونه در شرایط دیکتاتوری می توانست ادعا کند تا چه اندازه عضو دارد؟

جواب: ما نمی توانیم بگوئیم که چه تعداد واقعا عضو داشته و داریم زیرا که ما بدلائل امنیتی این ریسک را نمی کنیم. حزب ما یکی از احزاب ممنوع بود اما در میان افکار عمومی بسیار معروف است. زیرا ما همواره بر علیه دیکتاتوری موضع گرفتیم. ما در جنبش اتحادیه ها بسیار معروفیم. در میان جوانان و جنبش زنان و هم چنین در میان روشنفکران.


شما در ۱۲ ژانویه در منزلتان از سوی بسیاری از کارمندان سرویس امنیتی بن علی دستگیر شدید آیا شما را تحت فشار قرار دادند؟

بله. آن یک آکسیون خشونت آمیز بود. آنها در خانه ما را شکستند. آدمهائی که مهمان من بودند مورد خشونت قرار گرفتند. حتی دختر خردسال من هم. با من دختر عمویم دستگیر شد. به من دستبند زدند و در زندان هم دستبند را باز نکردند. دلیل این ماجرا این بود که کمی قبل حزب ما خواهان برکناری دیکتاتور شده بود. ۱۴ ژانویه من آزاد شدم. آنهم زمانی که بن علی در هواپیما نشست به عربستان سعودی فرار کرد. من آزادیم را ممنون اعتراضات مردم هستم.


قبل از آن شما مدت های طولانی می بایست زندگی مخفی کنید و مدتهای طولانی بعد از دادگاه تان در ۲ فوریه ۲۰۰۲ در زندان بسر بردید.

در مجموع من بیش از ۱۰ سال زندانی سیاسی بودم. و حداقل ۱۰ سال هم زندگی مخفی کردم. دستگاه قضائی مرتبا به پشتیبانی از رژیم اعضای اتحادیه های کارگری، مخالفان و فعالان سیاسی و فعالان حقوق بشر را محکوم می کردو به زندان می انداخت و آنها را خاموش می کرد.
آخرین بار آخر فوریه ۱۹۹٨ همزمان با دو رفیق دیگر زیر زمینی شدیم. در نبود ما دادگاهی با حضور تعداد زیادی ناظر و آنهم بطوری نابرابر تشکیل شد و ما را هر کدام به ۹ سال و ٣ ماه حبس محکوم نمود. بعد از چهار سال زندگی مخفی که ما کارهای حزب و جلسات را انجام می دادیم در ۲ فوریه ۲۰۰۲ دادگاه جدیدی برای ما تشکیل شد و در آنجا هم در مدت چند دقیقه حکم ۹ سال حبس تائید شد. بدون اینکه وکلای ما حق حرف زدن داشته باشند. پلیس سالن دادگاه را محاصره نموده بود و فیلم دوربین خبرنگاران با خشونت گرفته شد. یکی از رفقای من دو سال حکمش با نام توهین به ماموران بیشتر شد زیرا که وی در حمله به سالن دادگاه گفته بود که وی مورد اذیت و آزار قرار گرفته بوده است. این جلسات دادگاه در مقابل چشم شاهدان بسیاری انجام پذیرفت: افراد خانواده، رفقا، هواداران، ناظران روند دادگاه و از سوی سازمانهای حقوق بشری تونسی و بین المللی و خبرنگاران.


شما با کدام گروه ها می توانید در یک ائتلاف سیاسی قرار بگیرید؟

با دمکرات ها و نیروهای مستقل


موضع سیاسی مردم تونس چیست؟ انتظار این می رود که آن ها به سوی یک دولت اسلامی حرکت کنند یا اینکه انها بیشتر از احزاب چپ حمایت خواهند نمود؟

این انقلاب طبق نظر من یک کاراکتر دمکراتیک دارد و اصلا تمایلات مذهبی ندارد.


اکنون بعد از آزادیتان در گردهمائی ها سخنرانی خواهید نمود؟

بله. ما در تظاهرات ها و خیابان ها با مردم تماس برقرار می کنیم همچنین از طریق رادیو و تلویزیون. تمامی این امکانات به ناگهان در اختیار ماست. در زمان دیکتاتور آزادی مطبوعات نبود و هیچ حزب اپوزیسیونی را رادیو تلویزیون تحمل نمی کرد. می توان گفت که از آزادی بیان مرتبا و سیستماتیک سوء استفاده می شد. رسانه های ارتباط جمعی دائما در کنترل قرار داشت. ژورنالیست ها از طریق تهدید به ممنوعیت کار به سکوت وادار می شدند و یا ترسانده می شدند و مورد تعقیب قرار می گرفتند.


آیا در تونس ضد کمونیست هم وجود دارد؟

بله. در تونس ضد کمونیسم هم وجود دارد. اما نه در بعد وسیعی مثل شما در آلمان. حزب ما یعنی حزب کمونیست کارگری تونس نزد مردم جذابیت دارد. زیرا که شناخته شده است. زیرا که ما برای آزادی از دیکتاتوری و برقراری دمکراسی خیلی کارها کرده ایم.


دولت های دیگر کشور ها در گذشته در مقابل دیکتاتوری تونس چه موضعی داشتند؟ در گزارش رسانه ها همواره گفته می شود که آنها چشم های خود را به روی دیکتاتوری بسته بودند....

بن علی در تمامی مدت رهبریتش از پشتیبانی آمریکا و اروپا برخوردار بود ـ از همه مهمتر فرانسه و ایتالیا. ما فراموش نمی کنیم که بن علی و باندش در تمامی این سال ها از پشتیبانی دولت های غربی لذت بردند. در تونس چندین هزار شرکت خارجی در تاراج ثروت مردم و استثمار کارگران سهیم بودند.
این شرکت های خارجی نیروی کارگران تونسی و تمامی حقوق آنها را ربودند. آنها خواهان یک رژیم دیکتاتوری بودند تا با نظم آن رژیم استثمار کامل نیروی کار تونسی را انجام دهند. رئیس جمهور فرانسه سارکوزی تمامی این مسائل را با نام دمکراسی با بن علی جشن گرفت.
می توان چنین جمع بندی نمود که: دولت های غربی از اینکه دولتی دیکتاتوری در تونس و در منطقه حکومت کند برای منافعشان استقبال نمودند. رئیس جمهور ایتالیا بن علی را دوست خود می دانست و به او خوش آمد گفت. وزیر امور خارجه فرانسه همین اخیرا پشتیبانی خود را از بن علی اعلام نمود. وی می خواست نیروهای ویژه خود را به کمک بن علی بفرستد تا امنیت را در تونس برقرار کنند. در همین زمان ده ها کشته بین مردم قرار داشت.


و آلمان؟

آلمان هم تفاوت زیادی با انها ندارد اما خیلی منفی مثل آنها پیش نرفت.


آیا همبستگی بین المللی هم وجود داشت؟

بیشتر از همه از سایر کشورهای عربی ـ الجزیره، مراکش، مصر، فلسطین ـ بما نیروهای کمونیستی کمک نمودند. ما حالا می شنویم که در آنجا هم دولت ها با توجه به تونس نگاه می کنند. آنها ترس دارند که مردمشان درست بمانند مردم تونس رفتار کنند. اگر انقلاب ما موفق شود مطمئنا تاثیر روی کشورهای دیگر دیکتاتوری خواهد گذاشت.