|
به نقل از نشریه آرش شماره ١٠٧
انتخاب تیتر مصاحبه از طرف نشریه است
١٢ پرسش از اسد گلچینی
مبارزه با طبقه سرمایه دار
دوازده پرسش
۱ - پراکندگی و ضعف تشکیلاتی جنبش کارگری ایران محصول چه
عواملی است؟ بعضی ها رژیم های دیکتاتوری هاری را که هر نوع تشکل مستقل را سرکوب
می کنند ، علت اصلی می دانند و بعضی ها رفرمیسم و سازشکاری و بعضی های دیگر چپ
روی های فعالان کارگری و چپ را ، شما چه نظری دارید؟ ویژگی های اقتصادی ایران و
مخصوصاً نقش دولت رانت خوار نفتی را در این میان چگونه ارزیابی می کنید؟ برای
بیرون آمدن از این پراکندگی چه باید کرد و از چه راهکارها و از چه نوع
سازماندهی باید بهره جست؟
اسد گلچینی:
دلیل پراکندگی در جنبش کارگری ایران را قبل از هر چیز در درون خود جنبش باید
جستجو کرد. این به نظر من اساس است. مساله این است که همیشه طبقه کارگر امکان و
فرصت پراکنده کردنش را به بورژوازی میدهد، امکان ایجاد تفرقه را به سرمایه دار
میدهد و این بزرگترین و مهمترین فرصت و امکانی است که بورژوازی و دولتش با
استفاده از آن به حیات خود ادامه میدهد. شاید بتوان گفت درک این مساله "بدیهی"
برای ما و سازمان و احزاب سیاسی چپ و کمونیست یک معضل همیشگی بوده است. طبقه
کارگر در ایران در طول صد سال گذشته تجارب نسبتا زیادی در امر مبارزه متحدانه
در زمینه اقتصادی و سیاسی داشته است. این مبارزات تا کنون منجر به شکست دادن
طبقه سرمایه دار و سازمان دادن دولت کارگری نشده است، هر چند تجارب بسیار مهمی
در زمینه سازمانیابی کارگران در پرونده طبقه کارگر هست. از زمان برپایی اولین
تشکل های کارگری در حدود صد سال قبل تا هم اکنون طبقه کارگر در مبارزه همیشگی
با طبقه سرمایه دار و دستگاه حاکمه اش بوده است. اینکه حاصل این مبارزات این
است که امروز باز هم از پراکندگی شدید و تفرقه زیاد در میان کارگران حرف میزنیم
دلیل دیگری غیر از وضعیت خود این جنبش و گرایشات متعلق به این جنبش در درون
طبقه کارگر ندارد. دلیل پراکندگی و تفرقه چیزی غیر از تن دادن به خواست سرمایه
دار و دولتش تحت هر دلیل و بهانه و ترفندی که دارند نیست. دستمزد های متفاوت،
شرایط کار متفاوت و تفرقه اندازانه برای کارگران که آنها را در بازار فروش
نیروی کار رقیب هم میکند، دستمزد کم، ساعت کار طولانی و یا اضافه کاری زیاد و
عدم استخدام کارگر جدید، بی مسکنی، وجود میلیونها بیکار، نداشتن تامین اجتماعی
و بیمه بیکاری، همه اینها از عوامل تفرقه در میان کارگران هستند. این مسایل قبل
از هر چیز معضلات پیشاروی اتحاد کارگران است و این معضل را خود کارگران باید از
سر راه بردارند. در میان بخشی از چپ و کمونیستها کلا این تصور نه چندان ضعیف
وجود دارد که گویا دستهایی غیبی حال تحت هر عنوانی قادر به رفع این موانع میشود
و راه برای مبارزه طبقه کارگر هموار میشود! تصویری که قادر به یافتن راه حل
معضلات پیشاروی تفرقه و پراکندگی در میان کارگران نخواهد بود . آیا توقع این
است که طبقه سرمایه دار در ایران تصمیم به اجرای خواستهای کارگران بگیرد و این
عوامل تفرقه درون کارگران را بردارد!؟ آیا طبقه سرمایه دار در ایران و هیات
حاکمه اش که بقول مارکس هئیت اجرایی طبقه سرمایه دار است در یک فرمان اعلام
میکند که جامعه از این به بعد دارای چنین مطالباتی میشود و اینها تبدیل به
قانون میشود!؟ اینها در ایران توهم است. نه دستی غیبی در کار خواهد بود و نه
دولت و طبقه سرمایه دار در ایران اجازه میدهد کارگران متشکل بشوند و این باید
بسیار بسیار بدیهی باشد. در واقع نمیتوان ایراد اخلاقی به سرمایه دار گرفت چرا
که شغل و کار و وظیفه طبقه سرمایه دار همین است، و اگر این امر نباشد چگونه سود
و سرمایه انباشت میشود و گردش سرمایه و تامین ارزش اضافه از کار طبقه کارگر
بوسیله کل سرمایه در ایران و سطح بین الملل ممکن میشود؟ دولت و دستگاه دادگاه و
زندان و سازمان های مخوف و جنایت کار برای حفظ همین مناسبات و برای بهم نخوردن
این شرایط برای سرمایه داری بر پا شده است.دستگاه عریض و طویل نظامی، امنیتی،
تبلیغاتی و مذهبی همیشه در خدمت این امر است و هر لحظه وظیفه دارد مانع اتحاد
طبقه کارگر و پیشروان و مبارزین آن بشود. آیا حذف این شرایط و حتی تعدیل آن
بوسیله خود این سیستم و دولتش در ایران ممکن میشود؟ خیر اینها در ایران غیر
ممکن است تا زمانی که جنبش طبقه کارگر با گذشتن از سد پراکندگی و تفرقه و در
اتحاد طبقاتی اش گلوی طبقه حاکمه را بگیرد. چنانچه طبقه کارگر قادر به خفه کردن
سرمایه داری نشود در قدم اول همین خواستهایش را باید تحمیل کند. گذشتن از سد
تفرقه و پراکندگی برا ی طبقه کارگر یعنی متحد کردن اعتراضی که به وضعیت نابرابر
و بسیار استثمارگرانه اش دارد. یعنی سازماندهی خواست و مطالبات اقتصادیش در محل
کار، یعنی ارتقا سطح زندگیش در محیط زندگی و بر این پایه و در این بطن یعنی
سازماندهی کارگران سوسیالیست و کمونیست در کمیته های کمونیستی اش که به معنای
لولای اتحاد و سازمان طبقه کارگر عمل میکند و رفع پراکندگی و تفرقه در میان
طبقه کارگر در گروه اینهاست.
بنظر من اینها مهمترین مسایل در رفع پراکندگی و ضعف تشکیلاتی هستند که جنبش
کارگری از آن رنج میبرد. آیا سرکوب بورژوازی عامل اصلی این تفرقه است و یا چپ
روی این و آن سازمان، بنظر من اینها فرعی تر هستند و ما را از یافتن راه حل
درست و جواب درست دور میکند. ببینید فرض کنیم سرکوب و خفقان در جامعه ایران
عامل اصلی تفرقه و پراکندگی و ضعف اتحاد و سازمانیابی در طبقه کارگر است. در
چنین صورتی چه کاری باید بکنیم؟ کارگران باید بروند و سازمان های مخفی و زیر
زمینی چریکی درست کنند که سرکوب و خفقان را از بین ببرند؟ کارگران منتظر بمانند
ببینند چه وقت سرمایه داری و دولتش و یا بخش دیگری از آنها که در قدرت نیستند
یک دولت دمکراتیک! سر کار میاورند تا بتوانند خود را سازمان بدهند؟ و یا در هر
تحول و بر آمدی در جامعه سیاهی لشگر سازمان دهندگان جنبش های دیگر و رهبری آن
جنبشها و تحولات بشوند تا بلکه فضا را باز کرده و طبقه کارگر بتواند خود را
سازمان بدهد؟ همه این راه حل های فرضی در سیاست ایران صاحب دارد و همه این
جوابها و یک دوجین دیگر مشابه اینها پاسخی برای بیرون آمدن از این وضعیت کنونی
پراکندگی نیست در واقع همه اینها برای حفظ وضعیتی است که طبقه کارگر در حال
حاضر دارد هر چند بسیار موقتی تغییراتی صورت بگیرد اما این راه حل ها به هر
گروه و قشر و جنبشی سودی برساند هیچ چیز به طبقه کارگر نخواهد داد.
متاسفانه در جنبش کارگری و کمونیستی در ایران آنچنان عوامل فرعی دیگر برجسته
شده است و مبارزه با آنها به بخش بسیار مهمی از فعالیت این جنبش تبدیل شده است
که پرداختن به رفع عامل اصلی فراموش شده و در واقع میتوان گفت مارکسیسم و راه
حلش در مبارزه و رهایی طبقه کارگر فراموش شده است.
راه حل کارگران روی پای خود ایستادن است. طبقه کارگر نیازمند اتحاد لازم و
تشکیلات لازم برای پیشبرد اعتراض و مبارزه ای است که دارد و در هر تحول و قیام
و انقلابی میتواند در حفظ و گسترش آن بکوشد و این را مبنای دوری و نزدیکی خودش
با جریانات سیاسی و جنبش های موجود بداند. در چنین صورتی است که طبقه کارگر به
انتخاب درست دست میزند و هر جریان سیاسی و بویژه جریانات کمونیست کارگری و نه
کمونیستها و چپ هایی که در حفظ نظام سرمایه داری سهیم اند را بعنوان نیروی
سیاسی و سازمانی خود انتخاب میکند. بدون این ها جنبش کارگری در ایران صد سال
دیگر هم قادر به بیرون آمدن از زیر سلطه دستگاه عریض و طویل بورژوازی و هئیت
حاکمه اش نمیشود. حتی اگر رژیمها بیایند و بروند باز هم معدود رهبران و فعالین
کارگری و کمونیست با وجود حزبشان که هر چند کمونیستی هم باشد اما با پایه اش
یعنی طبقه کارگر و رهبرانش عجین نباشد در هر دوره میتوانند با گذشت زمان فراموش
و یا حاشیه ای بشوند.
در باره ویژگیهای اقتصادی و نقش "دولت رانت خوار"، باید اضافه کنم که نظام
سیاسی و اقتصادی در ایران بعنوان بخشی از بازار و تقسیم کار سرمایه داری تامین
کننده نیروی کار ارزان برای کل سرمایه داران در ایران و جهان است. این نظام
باید دولت مستبدی داشته باشد که بتواند طبقه کارگر را در شرایطی نگاه دارد که
این وظیفه تامین و حفظ شود. مهم نیست شاه باشد یا خمینی، خامنه ای و یا موسوی و
احمدی نژاد،رضا پهلوی باشد یا جمهوری خواهان و ...، مهم این است که اینها باید
این نظم را حفظ کنند و در راس دولت مستبدی باشند که تفرقه و پراکندکی در میان
طبقه کارگر را حفظ و دائمی کند. فرق اقتصاد و بازار در ایران با مثلا فرانسه در
همین نوع دولت مستبد به منظورتامین سطح سودی است که باید از نیروی کار ارزان در
ایران تامین شود، نیروی کاری که بمراتب ارزان تر برای سرمایه دار تمام میشود و
این وظیفه این دولتهاست و به این معنی دولت بورژوای دمکرات در ایران نداریم،
نخواهیم داشت و این توهم است. به نظر من دولت رانت خوار هم نداریم و این تعریف
درستی از دولت های سرمایه داری در ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی و یا هر دوره
ای از آن نیست. این گونه تعریف هم کمکی به شناخت درست طبقه کارگر برای مبارزه
همه جانبه با کل سرمایه داری با همه بخشهای رانت خوار و تجاری و صنعتی و دلال و
غیر دلال آن نمیدهد. این مشخصه رانت خواری برای این دولت بنظرم درست نیست چون
این ایراداتی است که دیگر بخشهای سرمایه صنعتی و تجاری از بخش رانت خوارش دارد
و به سهمی که نصیب رانت خواران که سمت های دولتی و نظامی و امنیتی دارند میشود
و معترض هستند. سرمایه داران از طریق تجارت، صنعت و یا ربا خواری صاحب ارزش
اضافه تولید شده از طرف طبقه کارگر میشوند. این را میگویم چون ممکن است مانند
زمانی که بورژوازی ملی برای چپ ایران مترقی بود و انقلابش را در همراهی با این
بخش از سرمایه داری متحقق میدید، کسانی هم پیدا شوند و در برابر بورژوای رانت
خوار بورژوای صنعتی را راه نجات انقلابشان بدانند و پراکندگی و تفرقه بیشتر را
در دامن طبقه کارگر و فعالینش بگذارند. بهر حال این تقسیم بندی ها به طبقه
کارگر مربوط نیست و نمیتواند منشا سیاست مجزایی برای آن در برابر اقشار مختلف
سرمایه و جنبشهایی که آنها دارند باشد. گویا اگر رانت خواری نباشد اوضاع به نفع
طبقه کارگر و شرایطی دمکراتیک است! گویا باید طبقه کارگر امرش را رانت خوار
نبودن بخشی از سرمایه داران بگذرد. اینها بنظرم تاثیری در ماهیت دولت تمام عیار
سرمایه داری در ایران با خصوصیات استفاده از مذهب و جنبش اسلامی ندارد.سرمایه
داری در ایران بخش بسیار بزرگی از سودش را از راه استثمار مستقیم بیش از 40
میلیون زن و مرد و کودک و جوان کارگر تامین میکند و این سرچشمه سود و سرمایه در
ایران است. پول نفت در آمدی است که از استثمار بخشی از این نیروی کار تامین
میشود و اضافه ای است که به این ثروت واریز میشود و بخشهای مختلف سرمایه در آن
سهیم اند. در اقتصاد ایران واقعا اگر ویژگی وجود دارد این است که طبقه سرمایه
دار و صاحبین سرمایه ابعاد و تعداد بسیار بیشتری را در بر میگیرد و در مقایسه
با دوره سلطنت پهلوی بسیار گسترده تر است. سرمایه داران رانت خوار که معمولا در
دم و دستگاه دولتی هستند در هر دولتی و همیشه نمایندگی میشوند. اما همه اینها
چرخ یک طبقه سرمایه دار و یک دولت سرمایه دار با همه خصوصیات و نظم و نسقش را
میچرخاند. این برای حفظ و ایجاد تفرقه و پراکندگی در میان طبقه کارگر لازم است
و با استفاده از دستگاه دولت و سرکوب و خفقانی که لازمه تداوم این شرایط است
حفاظت میشود.
در مورد اینکه طبقه کارگر به چه نوع سازماندهی نیازمند است تا از این شرایط
بیرون بیاید باید اضافه کنم که طبقه کارگر به تشکل های توده ای محل کار، تشکل
های سراسریش و همینطور تجمع های زیر زمینی رهبران خود یعنی کمیته های رهبران
کارگری و سازماندهندگان مبارزات کارگران نیازمند است.جنبش کمیته های کمونیستی
همانطور که اشاره کردم لولای اتحاد کارگران در مبارزه شان است. این کمیته ها
نیازمندند تا طبقه کارگر بتواند اتحاد و سازماندهی اش را تامین کند. تشکل های
توده ای در محل کار و کمیته های کمونیستی متشکل از رهبران و فعالین کارگری لازم
است قابلیت تمرکز برای سازماندهی مبارزات جاری کارگران در محل های کار و
درهماهنگی در سطح سراسری و منطقه ای را داشته باشند. این تشکل های دوگانه باید
قابلیت سازماندهی کارگران نه بر اساس عقیده و افکاری که دارند و یا سیاستی که
انتخاب کرده اند بلکه بر اساس فعالیت مشترک در سازماندهی و اتحاد در مبارزه
کارگران را تامین کنند. این تشکل ها لازم است بتوانند و قابلیت نمایندگی کردن
اعضای خود را در محل کار داشته باشند و به الگو و حتی نقطه اتکایی برای دیگر
بخشهای کارگری تبدیل شوند. تفرقه و پراکندگی در میان کارگران و عامل آن را
بشناسند و بتوانند در میان خود هر نوع بروزات تفرقه را هم بزدایند. به نظر من
هر رهبر و تشکل کارگران برای رسیدن به اتحاد و سازماندهی نیازمند رجوع به
مکانیزم واقعی در روابط و مناسبات خودشان هستند. در محیط کار است که کارگران
سازمان دارند و این سازمان باید آگاهانه شود، دائمی شود و اعتراض کارگران را
سازمان بدهد. در محیط کار است که قدرت کارگران در برابر سرمایه دار و دولتش
معنی دارد. از کارگران صنعتی که شاهرگ این سازماندهی مبارزات جاری و سازماندهی
کمونیستی کارگران است تا کارگاه های کوچک و کارگرانش که همین خصوصیات را در
ابعاد و سطح دیگری لازم است حفظ کنند تا اعتراضشان را بتوانند سازمان بدهند.
۲ - مبارزات خود انگیخته کارگران ایران برای دفاع از حق
شان و مقابله با تهاجم دائمی رژیم و برای متشکل شدن را چگونه ارزیابی می کنید؟
اعتصابات ، تحصن ها ، راهپیمایی ها و جمع شدن هایشان در مقابل مراکز و نهادهای
مختلف دولتی چقدر چشمگیر و اثرگذارند؟
اسد گلچینی:
مبارزات جاری کارگران در یک دهه گذشته چه در سطح دفاع از سطح معیشت و کار و چه
برای آزادی تشکل های کارگری بسیار ارزشمند بوده اند. بخش مهمی از این حرکات
مربوط به بخشها و رشته هایی بوده است که به اصطلاح برای سرمایه داران مانند
سابق سود ده نبوده است و سرمایه ها را به رشته ای دیگر و یا با تکنولوژی جدیدتر
انتقال داده اند. در اوائل این حرکات بسیار گسترده بود و در حال حاضر درصد
کمتری از این اعتراضات را شامل میشود اما همه اینها تاثیری بر تصمیم کارفرما ها
و دولت برای پیشبرد نقشه هایشان نداشته است چرا که واقعا در همه بخشهای کارگری
کارگران مرتبا مورد تعرض همه جانبه سرمایه دار و دولتش بوده اند و بهر دلیلی
قادر به سر بلند کردن و دیدن اعتراض همدیگر نشده اند. مراکز بسیاری بطور منظم
کارگرانش را بیکار کرده است، اجحافات بسیار زیاد و شرایط بسیار سختی بر کارگران
این مراکز تحمیل شده است، یکی از آنها ندادن دستمزد هایشان است که بسیار جنایت
کارانه بوده و در بسیاری از این مراکز سراغ داریم که تا بیش از یکسال و نیم هم
حقوق هایشان را از کارفرما طلب دارند و آنچه برای کارگران حیاتی بوده حفظ کار
بوده است. این بخش از کارگران معمولا بدلیل بی ثباتی و سیال بودن طبعا قادر به
سازماندهی خود نیستند. کارگرانی که در این موقعیت قرار میگیرند بدرجات زیادی از
محیط طبیعی خود هم کنده میشوند چه برسد به اینکه قادر به سازماندهی خود با
دیگران باشند و یا اینکه بتوانند جلب تشکل های دیگری بشوند. تشکل های کارگری که
در ایران ایجاد شده اند در مراکز کاری با ثبات دار تری بوده اند و اینها اتفاقا
نقش مهمی در شکستن فضای خفقان و سرکوب بر طبقه کارگر در ایران داشته است اگر
دقیقتر بخواهیم اشاره کنیم این تاثیرات هنوز عملا در بسیاری از مراکز مهم صنعتی
و خدماتی در ایران دیده نمیشود اما نسیم آن سراسری است و طبقه کارگر این
دستاوردها را از آن خود میداند و نشانه های مهمی از راه کار کارگران برای متحد
شدن و سازماندهی مبارزاتشان است. مبارزاتی که به این منجر شوند بدون تردید
چشمگیر و تاثیر گذار هم خواهند بود.
۳ - در سال های اخیر کارگران دو واحد بزرگ ، یعنی شرکت
واحد اتوبوس رانی تهران و نیشکر هفت تپه ، توانسته اند سندیکای مستقل خودشان را
به وجود بیاورند و هرچند رهبران این دو حرکت با سرکوب و اخراج از کار و زندان
روبرو شده اند ، ولی این دو تشکل مستقل عملاً هویت کاملاً شناخته شده ای پیدا
کرده اند.این حرکت ها را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا سندیکای مستقل در ایران می
تواند پا بگیرد و آیا می تواند از طریق مذاکره با دولت مشکلی از مشکلات کارگران
را حل کند؟
اسد گلچینی:
ایجاد سندیکاهای شرکت واحد و نیشکر نشان دادند که کارگران میتوانند متحد شوند و
اتحاد برایشان حیاتی است و این تنها راه است. این کارگران با تلاش خود و مبارزه
سرسختانه خود متحد شدند و تشکل ایجاد کردند و اعتراض و مبارزاتشان را تلاش کرده
اند در اتکا به آنها پیش ببرند. اینکه بورژوازی هیچوقت برای در هم شکستن اینها
لحظه ای دریغ نمیکند بسیار بدیهی و روشن است اما تا هم اکنون هم و با همه
مشکلاتی که برا ی فعالین و رهبران این تشکل ها ایجاد کرده اند کماکان نشان از
زنده بودن آنها و نشان از بیهوده بودن تلاش دولت ، سرمایه داران و پادوهایشان
است. عملکرد این تشکل ها چه اندازه قوی و یا ضعیف است این دیگر بستگی به همه
عواملی دارد که این تشکل ها بر آنها بنا شده اند و عواملی هم که از بیرون بر
آنها تاثیر میگذارند.حفظ و ادامه کاری این تشکل ها در شکل موثرتر آن بستگی به
تکثیر این نوع فعالیتها و تشکل ها در ابعاد سراسری و در مراکز و بخشهای دیگر
کارگری است. محاصره این تشکل ها را باید کارگران دیگر بخشها با ایجاد تشکل
هایشان در هم بشکنند و این امیدواری را رهبران و فعالین کارگری و در درجه اول
کارگران کمونیست باید تامین بکنند. به این ترتیب ایجاد سندیکا های مستقل ممکن
است اما آیا آنها از طرف دولت سرمایه داری در ایران قابل تحمل میباشند و آیا
میتوانند بعنوان تشکل های مستقل با دولت و کارفرما ها و نمایندگانشان طرف اصلی
باشند به نظر من به دو دلیل تقریبا اینها غیر ممکن هستند. یکی به دلیل اینکه
سندیکاهای مستقل در چنین پروسه ای میتوانند و قابلیت حل شدن در سیستم بورژوازی
را دارند و نمیتوانند بعنوان نمایندگان مستقل طبقه کارگر باقی بمانند و دومی به
دلیل ماهیت و نقش دولت های مستبد و دیکتاتور در ایران که قبول چنین تشکل هایی
در برنامه و ماهیت آنها نیست. آیا اینها به معنی بی خاصیت بودن این تشکلها و یا
ایجاد تشکل های مشابه هستند؟ خیر به هیچ عنوان و اتفاقا در هر جا که ممکن شود و
هر روزنه ای برای سازماندهی این چنین سندیکاهایی بوجود بیاید باید با همه توان
و قدرت آنها را ساخت. مساله جایگاه و دورنمای کار این تشکل ها از نظر گرایشهای
سیاسی مختلف است.
به نظر من این انتظار و توقع که سندیکاهای مستقل در ایران میتوانند طرف حساب
کارگران با دولت و کارفرما ها باشند توهمی بیش نیست. کارگران تنها با اتکا به
نیروی "همیشه در صحنه" در مبارزات جاری و در اتکا بر تشکلهایی که قابلیت ها و
توانایی هایی دارند که سندیکاها ندارند، میتوانند بر دولت و کارفرما ها
خواستهایشان و وجودشان را تحمیل کنند. شما تصور کنید مثلا دولت احمدی نژاد و یا
فردا دولت لاریجانی و یا مشایی بخواهد حتی در غیاب خانه کارگر و شوراهای اسلامی
طرف حساب همه سندیکا ها باشد چه مسیری طی خواهد شود و چه اتفاقاتی خواهد افتاد؟
همه مسایل قابل پیش بینی نیستند اما یک چیز بسیار روشن است و آن اینکه خصوصیات
و سنت های بسیار جاافتاده سندیکایی در جهان مسیر اصلی سندیکاهای مستقل ما را هم
تعیین میکنند. فقط در یک صورت میتواند این اتفاق نیفتد و آنهم وجود و حضور
کمیته های کمونیستی قدرتمندی هستند که واقعا سکان این تشکل ها را در دست دارند
و بدون این همانطور که اشاره کردم مذاکره با دولت و انتظار پیشبرد مطالبات
کارگران ایران از طریق سندیکا های مستقل غیر ممکن است.
۴ - عده ای از فعالان جنبش کارگری بدیل شورا و جنبش
شورایی را در مقابل سندیکا سازی پیش می کشند و عده ای نیز شوراها را نهادهای
قیام کارگری می دانند که فقط در شرایط انقلابی می توانند پا بگیرند و در شرایط
عادی سندیکا سازی را تنها راه می دانند. نظر شما چیست؟
اسد گلچینی:
ابتدا لازم میدانم که بگویم من قائل به تقابل شورا های کارگری با سندیکاهای
کارگری نیستم. اینها هر دو تشکل های معتبر و مهم برای کارگران و اتحاد آنهاست.
معیار برای من و فکر میکنم هر کمونیستی این است که کارگران به چه شکلی میخواهند
و میتوانند متحد شوند و متحد بمانند و از خود در مقابل سرمایه دار و دولت دفاع
کنند. شورا باشد یا سندیکا بشرطی که این را تامین کند برای طبقه کارگر حیاتی
است. پس تقابل شورا و سندیکا پوچ است و دارندگان آن نه از سر نیاز کارگران به
اتحاد و دفاع از زندگی بهتر بلکه از سر منافع فرقه هایی که بر اساس نظرات سیاسی
حاشیه ای و نا مربوط به کارگران شکل گرفته اند حرکت میکنند.
اما من که طرفدار جنبش شورایی هستم باید توضیح بدهم که چرا این چنین جنبشی
میتواند راه حل درستی برای طبقه کارگر باشد و چگونه این جنبش میتواند سازماندهی
شود.من هم فکر میکنم که شوراهای کارگری درست قبل از قیام و یا در جریان قیام
میتوانند سازمان داده شوند و حفظ شوند. اما تا آن هنگام جنبش شورایی ها راه حلی
ندارند؟ این مساله است که معمولا منشا این چنین تقابل هایی را بین سندیکا و
شورا ایجاد میکند. مساله اینگونه است که قدم اول در ایجاد شوراهای کارگری که
قانون گذار و مجری قانون هستند و قابلیت ماندن و بودن با طبقه کارگر را تا
انقلاب کارگری هم دارند، چیزی بنام جنبش مجمع عمومی پر میکند. جنبش مجمع عمومی
یعنی جنبشی که کارگران در هر محل کار بوسیله تجمع های دائمی خود آن را دارند،
همه کارگران در یک واحد کارگری عضو آن هستند و بهترین و مناسبترین راه حل بویژه
در شرایط خفقان و استبداد برای کارگران هم هست. مجامع عمومی کارگران را کمیته
های اجرایی منتخب این مجمع ها نمایندگی میکنند که همیشه و هر بار بوسیله مجمع
عمومی کارگران و بهر دلیلی میتوانند عزل و نصب شوند. این جنبش را رهبران و
فعالین کارگری که صاحب آن باشند و قادر به اجرای آن در هر محل کار در اتکا به
توده کارگران باشند را مجمع عمومی مینامند. (این جنبش و مجمع عمومی با مجمع
عمومی های رایج در اساسنامه سازمانده های غیر دولتی متفاوت است) تبدیل این
مجامع عمومی به شوراهای کارگری و حفظ آنها بعنوان شوراهای قانون گذار و مجری
قانون در زمان قیام ممکن میشود.
آیا طرفداران شورا مخالف سندیکا هستند ؟ همانطور که گفتم نه، طرفداران جنبش
مجمع عمومی در محل ها و مراکزی که خصلت کارشان پراکنده است و در حرفه هایی که
کارگران در انجا ها مجتمع نیستند، مثلا کارگاه های کوچک، که اتحاد کارگران و
سازماندهی آنها در سندیکا ها یا اتحادیه های کارگری ممکن میشود همین ها را
سازمان میدهند. در چنین سندیکا هایی و کلا در هر تشکل و سندیکا ی دیگری هم،
طرفداران جنبش مجمع عمومی کارشان این است که ضمن اینکه شانه های خود را زیر بار
مسئولیت و حفظ این سندیکا ها با دیگر کارگران شریک میکنند تلاش میکنند این تشکل
ها را بر مجمع عمومی کارگران متکی کنند و تلاش میکنند توده کارگران را مستقیما
در همه تصمیمات و مبارزاتی که دارند دخیل و هم سرنوشت کنند. و این راهی برای
وصل این تشکل ها به جنبش مجمع عمومی و نهایتا به شوراهای کارگری است. چنین
جنبشی اتفاقا هم تاب مقاومت و ایستادگی در برابر حملات و توطئه های همیشگی
کارفرما و دولت و دستگاه سرکوبش را دارد و هم قابلیت تحمیل مطالباتش را دارد و
هم قابلیت پیشبرد مبارزات کارگران تا تسخیر قدرت سیاسی و انقلاب کارگری و این
مسیر و روند البته که برای کمونیستها اساس است.
به این ترتیب باید معلوم باشد که سندیکا و یا شورا از نظر ما اشکال سازماندهی
مناسب سنت های سیاسی و یا جنبش های معینی هستند.هر کدام از طرفداران این سنت ها
و جنبش ها بوسیله فعالیت و سازمانهایشان پاسداری میشوند. واقعیت این است که من
طرفدار جنبش شورایی و جنبش مجامع عمومی نمیتوانم در حال حاضر سندیکالیست باشم و
طرفدار تمام و کمال جنبش سندیکایی باشم و در زمان قیام و انقلاب تبدیل به فعال
جنش شورایی بشوم. این محال است.هیچ حزب و جریان سیاسی جدی هم نمیتواند چنین
باشد. شورایی که فردا در قیام میتواند تشکیل شود را فقط جنبش مجمع عمومی امروز
که تضمین کننده سنت و روش های دخالت مستقیم کارگران است میتواند تضمین کند و
چیزی غیر از این باشد در بهترین حالت واگذاری میدان از طرف کارگران و کمونیستها
به رفرمیست هاست. آیا اینها به معنای ضدیت شورا با سندیکاست خیر و شرایط عادی
برای ما شرایطی برای برپا کردن جنبش مجمع عمومی است چه آنجا که باید سندیکا های
کارگری را سازمان بدهیم و چه آنجا که مجامع عمومی را منظم و منظم تر بکنیم و
کمیته های اجرایی را مسئول پیگیری تصمیمات مجمع بدانیم.
۵ - در سال های اخیر در خارج از کشور ، فعالیت های چشم
گیری برای جلب حمایت بین المللی از مبارزات کارگران ایران صورت گرفته است ، این
فعالیت ها را تا چه حد موفق می دانید و برای سازماندهی یک مبارزه کارآمد برای
جلب حمایت بین المللی از جنبش کارگری ایران چه پیشنهادی دارید؟ به نظرتان این
حمایت بین المللی را در کجا باید جُست؟
اسد گلچینی:
در مساله حمایت ها و اتحاد بین المللی طبقه کارگر در هر سطحی چند مساله مطرح
است.
من فکر میکنم در فعالیتهای بسیار خوب و مثبتی که شده و بدور از تفرقه و گروه
گرایی طبقه کارگر در ایران و مبارزات و تشکل هایش بارز شده است از جمله
فعالیتهای موفق بوده است.رساندن صدای کارگران و رهبران و خانواده هایشان به
دنیا و تشکل های کارگری مورد مهم دیگری است، شریک شدن در معضلات و مشکلات متعدد
کارگران مبارز و رهبران کارگری و تشکل هایشان مورد دیگری است که همه مثبت و
موفق بوده اند. هر کمکی که از دست مبارزین و فعالین خارج کشور برای تداوم و حفظ
این مبارزه و تشکل ها میتواند صورت گیرد با اهمیت است و تا کنون هم نقش داشته
است.
ما در خارج کشور دست و بالمان مانند رهبران و کارگران فعال زیاد بسته نیست و
میتوانیم خارج کشور را در حمایت از کارگران و تشکل هایشان به جمهوری اسلامی تنگ
کنیم و کاری بکنیم که آزاد نباشند که در آنجا سرکوب کنند و در اینجا آزادانه
بگردند و مشغول محکم کردن روابطشان با هم پالکی هایشان باشند. این میتواند به
طبقه ما و رهبرانش قدرت و جسارت و توان بیشتری بدهد و حتی یک قدم کوچک از نوع
چنین کارهایی مهم است.متاسفانه این فعالیتها ضعیف است و نیروهای متعهد به این
کار بسیار کم شده اند. در حالی که راستش یک حزب و سازمان متعلق به طبقه کارگر و
هم درد با طبقه کارگر و رهبران و فعالینش باید با همه وجود و توان این فعالیت
ها و تلاش ها در محور فعالیتهایش باشد. دیگر کارهایش را هم بکند اما یک جریان
سیاسی و کمونیست اگر مرکز فکر و ذکرش طبقه کارگر در ایران و وضعیتش و چگونه
نمایندگی کردنش نباشد دارای ایراد جدی است. من ایرادی به فعالیتهای خودمان که
بر علیه اعدام و زن ستیزی و دیگر جنایت های جمهوری اسلامی در خارج انجام میدهیم
ندارم اما اگر نبض ما با اینها صرفا بزند که معمولا میزند بعنوان جریانات و
گروه و سازمانهای کمونیستی و متعلق به طبقه کارگر کاری در خارج کشور نکرده ایم.
تقویت این نوع فعالیت در خارج کشور در میان همه مدافعان طبقه کارگر بدون تردید
توان ما ازحمایت از طبقه کارگر و مبارزاتش را بیشتر میکند.
یک مساله اساسی تر این است که طبقه کارگر در ایران بوسیله رهبران و فعالینش در
پیوند نزدیک با تشکل ها و فعالین کارگری در خارج کشور باشند. متاسفانه بخش
متمرکز و قدرتمند اتحادیه های کارگری در اروپا در حاشیه احزاب و دولتهایی هستند
که این اتحادیه ها به آنها متعلقند. این اتحادیه ها علاقمندیشان را در همبستگی
طبقاتی با کارگران در ایران نمی بینند و اساسا دنباله رو سیاست های بین المللی
احزابی هستند که به آنها تعلق دارند. این خلا جدی در همبستگی طبقاتی و حمایت از
کارگران ایران هم هست. نقشی که این اتحادیه ها دارند برای کشورهایی که خودشان
هم در آن هستند همین است.نقطه قدرت اینها در تولید است اما اتحادیه هایی که در
این کشورها در راس کارگران قرار دارند مجالی برای وارد شدن کارگران در دست بردن
و استفاده از این قدرت و تنها قدرتش را نمیدهد و در نتیجه نمیتوان متصور شد که
روزی فلزکاران المان و خودروسازیهای فرانسه و کارگران بنادر در بریتانیا در
حمایت از فلان حرکت کارگران در ایران دست به اعتراض و اعتصاب بزنند. معضل
اینجاست آیا کمونیستهایی مانند ما میتوانند بر این مساله موثر باشند؟ آیا
کمونیستهای این کشورها میتوانند خصوصیات دائمی این اتحادیه ها را با اشکال
دیگری از سازماندهی که قابلیت این گونه فعالیتها را داشته باشد تغییر
بدهند(جنبش مجمع عمومی و شوراهای قانون گذار و مجری قانون) اینها راه را برای
حمایت های طبقاتی و قدرتمند طبقه کارگر از هم هموار میکند.
۶ - تأثیر اجرای طرح "هدفمند کردن یارانه ها" روی زندگی
کارگران و زحمتکشان کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟ بعضی ها می گویند قشری از
کم درآمدترین و فقیرترین کارگران و زحمتکشان به کمک این طرح وضع بهتری پیدا
کرده اند و برعکس ، خیلی ها معتقدند که این طرح فشار سهمگینی بر زندگی کل
کارگران و زحمتکشان وارد می آورد؟ اثرات این طرح را به ویژه در آینده چگونه می
بینید؟
اسد گلچینی:
با اجازه شما قبل ا زاینکه به مساله یارانه ها و بهبود یا خانه خرابی بیشتر
کارگران و مردم زحمتکش برسیم یک مساله که مقدم بر این مشاهده است را باید شکافت
و روشن کرد. باید پرسید چه اتفاقی افتاده است؟ چراسوبسید ها روی برخی از
مهمترین نیازمندیهای مردم از جمله سوخت، ترانسپورت و نان قطع میشود و یارانه ها
ضروری میشود؟
قطع سوبسید ها یک نیاز همیشگی برای توسعه سرمایه داری بوده است و سرمایه داری
ایران بشدت و مدتهاست نیازمند این نوع تحولات بوده. توسعه سرمایه داری به معنی
توسعه رفاه و سعادت اجتماعی برای عموم مردم نیست. رشد و توسعه سرمایه داری به
معنی توسعه رفاه و بهره کشی بسیار گسترش یافته تر از طبقه کارگر ایران به منظور
سود بیشتر برای سرمایه است. قطع سوبسید ها یعنی اینکه هزینه دولت سرمایه داری
در مسئولیت های اجتماعی و مسئولیت در قبال سطح زندگی کنونی طبقه کارگر و مردم
زحمتکش کمتر و کمتر میشود و این عملی شده است. آیا دادن یارانه ها مسکنی برای
رفع تدریجی این درد بزرگ است؟ بله دقیقا همنطور است. درست مانند اینکه طبقه
کارگر در ایران اکنون و بعد از بیش از یک دهه است که قراردادهای کاریش دیگر به
شکل قرار داد های موقت در آمده است و این در یک جمله به معنی باز گذاشتن لگام
سرمایه داران و دولتش برای استثمار بسیار شدید طبقه کارگر، تفرقه و پراکندگی
بسیار وسیع و در نتیجه سود آوری و توسعه هر چه بیشتر سرمایه است. قطع سوبسید ها
هم از این عظیم تر نباشد مطلقا کمتر نیست در نتیجه باید روشن باشد که دادن
یارانه ها به مردم (با حذف درصد بسیار کمی از طبقات بالای جامعه) ظاهرا بهبودی
در تامین هزینه زندگی است که تامین آن بتدریج بسیار سنگین تر میشود.دادن ماهی
45 هزار تومان به هر فرد بخشی از هزینه ایست که قبلا بعنوان سوبسید به کالاهای
اساسی داده میشد. این دیر و زود و تا زمانی که ثبات بیشتری به روند واقعی رشد و
توسعه سرمایه داری در ایران داده شود ممکن است ادامه داشته باشد. آیا این به
معنی بهبود زندگی تعدادی است بله این تاثیر را داشته است اما اگر این تاثیرات
به معنای عمیقی دیده شود به این معنی که گویا طرح هدفمند کردن یارانه ها بهبودی
در وضعیت طبقه کارگر است و مردم زحمتکش از قبل آن زندگیشان بهبود پیدا میکند
اشتباه است و گمراه کننده است. همین الان بسیاری از کالاها از مسکن و اجاره آن
تا خرید خانه و مصالح لازم برای ساختن خانه تا سوخت تا روغن و گوشت و شیر و
قیمت ذرت و علوفه دارند بقول معروف بصورت پلکانی بالا میروند. قیمتها آنچنان
بالا است و بالاتر هم خواهد رفت که بسیار بیشتر از یارانه هایی است که داده
میشود و باید برای خرید این کالاها پرداخت شود. همین روزها خودشان اعلام میکنند
که تورم 17 درصد است در حالی که هر کسی میداند که باید 10 درصد دیگر باید به آن
اضافه کند و این امار ها قابل اتکا نیست. این واقعیتی است که در جریان است. و
اگر به این معنی تصور شود که طبقه کارگر مبارزه اش را باید برای برگرداندن
سوبسید ها متمرکز کند آن هم با این وضعیت و قدرت سازمانیافتگی که در طبقه کارگر
هست گمراه کننده است و فقط باید به دادن اعلامیه بسنده کرد در حالی که طبقه
کارگر باید برای افزایش دستمزدهایش و بیمه بیکاری برای همه افراد بالای 16 سال
اعم از زن و مرد مبارزه کند.
در اثر جریان انقلاب سفید میلیونها نفر از روستاها کنده شده و روانه شهرها شدند
تا نیروی خود را آنجا بفروش برسانند و طبعا زندگی در آنجا به نسبت روستا بهتر
بود اما این بار بعنوان کارگرانی که شدیدا استثمار میشدند و ارزش اضافه برای
سرمایه تولید میکردند.این کارگران در عین حال که از امکانات و خدمات شهری هم
برخوردار بودند و توانستند کم کم فرزندانشان را هم به دانشگاه بفرستند. یا در
اثر همین انقلاب سفید و نیاز های این انقلاب برای کارگران با سواد و آنروزی تر
برای رشد و توسعه سرمایه داری در ایران انواع سپاه دانش و بهداشت و ترویج بوجود
آمد و راهی مناطق دور افتاده شدند تا مردم را هر چه بیشتر متناسب با
نیازمندیهای این دوره برای نظام سازمان دهند و این یارانه هایی بود که آن
انقلاب به آن نیاز داشت و در عین حال بهبودی در زندگی هم ایجاد کرد اما طبقه
کارگری ایجاد کرد که میلیون میلیون در شهرها و جاده ها و روستاها بوسیله طبقه
سرمایه دار شدید تر استثمار میشدند. آیا طرح حذف یارانه ها به معنای فشار
سهمگین بر زندگی توده کارگر و زحمتکش در ایران است بله بطور قطع اینگونه خواهد
شد و این منطق سرمایه داری و حاکمیت آن است درست مانند نقش انقلاب سفید در روند
پیشروی و رشد سرمایه داری.
بررسی و تحلیل این روند ها البته برای افراد و جریانات سیاسی به نسبت اینکه از
زاویه کدام جنبش و طبقه اجتماعی به جامعه و مسایلش مینگرند اهمیت پیدا میکند.
من فکر میکنم برای کمونیستها و رهبران و فعالان کارگری جایگاه یارانه ها و
نتایج حذف سوبسید ها مبارزه ای آگاهانه تر با سرمایه داری است. همه واقعیت را
می بینند و به جای یک عکس و مشاهده ساده پانورامای این اتفاق را می بینند. گفتن
تمام حقایق و دیدن این روند چه در زمان انقلاب سفید شاه نمیتوانست به طرفداری
از شاه و انقلاب معنی شود و نه اکنون گفتن همه حقایق و روند مورد نیاز سرمایه
داری در ایران میتواند به طرفداری از طرح یارانه های احمدی نژاد معنی و ترجمه
شود.
۷ - کارگران و زحمتکشان بخش اعظم جمعیت ایران را تشکیل
می دهند و در تظاهرات و راه پیمایی های گسترده سال ۸۸ بخش قابل توجهی از آنها
شرکت داشتند ، اما چرا آنها در گرماگرم این اعتراضات خواست های اخص خود را پیش
نکشیدند ، در حالی که مثلاً کارگران تونس و مصر با گرفتن نان در دست و فریاد
گرسنگی بر لب به اعتراضات توده ای پیوستند ، فرق شرایط ایران را با شرایط این
کشورها در چه می بینید؟
اسد گلچینی:
طبعا همه انقلابات و قیام هایی که منجر به سر کار آوردن طیقه سرمایه دار و
نمایندگان آنها شده است را کارگران و مردم زحمتکش ممکن کرده اند. میلیونها نفر
از طبقه ما در هر مقطع بنا به این تصور که هر نارضایتی و اعتراضی میتواند دریچه
ای برای رها شدن از زندگی فعلی و سرکوب و خفقان فعلی شود به این قیام ها و
تحولات آورده و یا وارد شده اند. در تونس و مصر جنبش و انقلابات عمومی بودند که
بیکاری و فلاکت و کرامت انسانی و آزادیخواهی موتور محرک آن بود و به هر اندازه
که توانسته باشد و یا بتواند صف آگاه و مستقلش را از بورژوازی تامین کند
میتواند بر این روند تاثیر بگذارد.شرایط امروز این کشورها بنظرم مانند شرایط
دوران 57 و انقلاب 57 در ایران است و به این اعتبار جامعه ایران 30 سال از آن
دوران فاصله گرفته است و طبقات اجتماعی و جنبش هایش بشدت طبقاتی تر و آگاهانه
تر است. امروز دیگر همه با هم وارد یک قیام انقلاب و هر تحول دیگر نمی شویم.
طبقه سرمایه دار که این کار را نمیکند و کارگران هم اگر آگاه باشند این کار را
نخواهند کرد. این بخشی از تفاوت در ایران با این کشورهاست. اگر در میان کارگران
و جریانات سیاسی منتسب به این طبقه هنوز توهم و سرگیجه از سر انتخاب جنبشی که
به آن تعلق دارند وجود دارد در میان بورژوازی و خرده بورژوازی نه تنها توهمی
دیده نمیشود بلکه بسیار آگاهانه و بنا به تجربه انقلاب 57 بسیار آگاهانه عمل
میکنند و وقتی جنبش سبز 88 را برپا میکند بسیار صریح و روشن این را تاکید میکند
. شرکت کارگران و مردم زحمتکش در جنبش سبز خرداد 88 هم همین ماهیت را داشت و
آنها حتی اگر اینجا و آنجا خواست هایشان را هم پیش میکشیدند و شعارهای بسیار
رادیکل تر از مرگ بر خامنه ای هم میدادند نمیتوانستند مسیر و پرچمی که بر این
جنبش حک شده بود را عوض کنند. مساله چه در ایران و تونس و چه در مصر و امروز
لیبی و سوریه اینجاست که طبقه کارگر باید بطور آگاهانه پرچم مبارزاتی خود را در
اتکا به نیروی سازمانیافته اش به میدان بیاورد و ما در خرداد 88 این را
نداشتیم.صدای بخشهایی از کارگران متشکل در ایران و تنها یک حزب سیاسی همچون حزب
حکمتیست و تعدادی از کمونیستهای دیگر هم در مخالفت با این انقلاب بورژواها ی
سبز هم تقریبا به جایی نرسید هر چند تنها برگ زرینی در این تاریخ شد. راه حل ما
در ایران و طبقه کارگر در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا هم همین است. مگر
امروز بخش بزرگی از مردم لیبی لشگر و پیاده نظام ناتو نیستند که در فردای این
انقلاب تضمین کند که چگونه بازار و سیاست در این مملکت اداره شود و باز هم روال
عادی گردش سرمایه و استثمار و سرکوب طبقه کارگر و مردم محروم از سر گرفته شود؟
۸ - در سال های اخیر شاهد پیروزی های بزرگی از طرف
کارگران نبوده ایم ، چرا چنین است؟ آیا علاوه بر سرکوب وقهر پلیسی ، وضعیت
کنونی جهان سرمایه داری هم در این میان نقش دارد؟
اسد گلچینی:
نسبتا به تفصیل در پاسخ به سوال یک سعی کردم دلیل این وضعیت طبقه کارگر را
توضیح بدهم و اشاره کردم که سرکوب و خفقان پلیسی فقط میتواند توجیه گر معضلات
جدی و مهم خود جنبش کارگری و کمونیستی ایران باشد. اینکه چرا ما شاهد پیروزی
های برگ نیستیم دلیل دارد. ببینید در مبارزات طبقه کارگر در ایران در صد سال
گذشته به ندرت ما شاهد مبارزات اقتصادی سازمانیافته هستیم و هر جا هم که این
مبارزات خواسته است پا بگیرد و یا رشد کند با سرکوب روبرو شده است یا بوسیله
احزاب سیاسی دستمایه کار دیگری شده است. نمونه آن جنبش کارگری در سالهای 1324
تا 32 و وجود جنبش اتحادیه ای و رابطه این جنبش با حزب توده و یا در واقع باید
گفت رابطه حزب توده و تاثیراتش بر این جنبش است. جنبش ما تا امروز هم از پایه
های محکم و ادامه داری در طرح مطالبات اقتصادی بویژه در مهمترین مراکز صنعتی و
نفت و پتروشیمی ها در ایران برخوردار نبوده است تا از این زاویه رابطه اش را با
هر دولت و حزب و جریان سیاسی هم روشن کند. احزاب کمونیست در این دوره اخیر هم
منشاشان به جنبش کارگری و رهبران و فعالین مبارزات آن بر نمیگردد و یا درست تر
بگویم اساسا به این بر نمیگردد و به این دلیل است که نه تنها در سالهای اخیر
بلکه در طول 30 سال گذشته بسیار کم ما شاهد پیروزی و پیشروی جدی کارگران بوده
ایم. اینکه احزاب کمونیستی که من نوعی افتخار عضویت در آنها را داشته ام
توانسته اند از لحاط نمایندگی کردن و بیرون آوردن مارکسیسم و کمونیسم در ایران
از زیر آوار رویزیونیسم و پوپولیسم مبارزه بی امانی بکنند و پایه های جریان
مارکسیستی و کمونیسم اجتماعی و قدرتمندی را بسازد، اما هیچگاه از لحاظ عملی
قادر به سازماندهی طبقه کارگر و سازماندهی رهبران و فعالان و تشکیلاتهایش برای
درست کردن صف متحد و مستقلش نشده است. اینها به اختصار دلیل عدم پیشروی است و
هر بهبودی در این زمینه طبقه کارگر و جریانات کمونیستش را به این اهداف نزدیک
میکند.
آیا اوضاع جهانی بر این روند تاثیر دارد بله بطور قطع موثر است. هم به لحاظ
مبارزه طبقه کارگر و صف مستقل و رادیکالش که متاسفانه شاهد آن نیستیم و طبقه
کارگر بوسیله اتحادیه های کارگری و احزابی که در راس این تشکل ها هستند کت بسته
اند. طبقه کارگر در کشورهای اروپایی که میتواند تکیه گاهی برای حمایت و
همسرنوشتی بر طبقه کارگر در دیگر کشورها باشد همان درد طبقه کارگر در ایران
منتها در سطح پیشرفته ترش را دارد. در کشورهای دیگر و مشخصا کشورهای اروپایی
طبقه کارگر احزابشان را انتخاب کرده اند، احزابی که نماینده بخشی از طبقه
سرمایه دار این کشورها هستند و هر بار آنها و یا احزاب رقیبشان به قدرت میروند
و یا در هر تحول و اتفاقات و جنگ های منطقه ای و "جهانی" همراه این احزابشان
هستند و در حاشیه سیاست آنها قرار دارند. اینها در حمایت از هم طبقه ای هایشان
مثلا در ایران پا را فراتر از منافع احزابشان نمیتوانند بگذارند و بویژه اینکه
اتحادیه های کارگری که بهر اندازه که در برگیرنده کارگران این کشورها هستند
رهبریشان اساسا با بورژواهای هم حزبیشان و یا دولتشان هم کاسه اند تا با
کارگران چه در سطح داخلی و چه در سطح بین المللی.
بحران های اقتصادی و مالی سرمایه داری در کشورهای دیگر هم بخش دیگری از
تاثیراتی است که در عقب راندن مبارزه و اعتراض طبقه کارگر و قناعت به وضعیت
موجود تاثیر دارد. شنیدن و دیدن عوارض بحران سرمایه داری بر طبقه کارگر در طول
4 و 5 سال گذشته که بزرگترین حملات به طبقه کارگر و مردم زحمتکش در کشورهای
سرمایه داری بحران زده بوده است کافی است تا کارگران را در هر کشور دیگری از
جمله ایران در اعتراض و مبارزه اش محافظه کار تر کند و این علاوه بر مسایل و
مصیبت های دیگر است که ناشی از دولت و طبقه سرمایه دار "داخلی" است.
۹ - بخش اعظم کارگران ایران در کارگاه های کوچک کار می
کنند ، برای سازماندهی اینها چکار باید کرد و از چه اشکال سازمانی باید بهره
گرفت؟ سازماندهی اینها عمدتاً باید در محیط کارشان صورت بگیرد یا در محیط و
محلات زندگی شان؟
اسد گلچینی:
سندیکا یا اتحادیه های کارگری مناسبترین ظرف متحد کردن این بخش از کارگران
هستند و کلید این فعالیت متشکل در دست کارگران آگاه و رهبران کارگری است. شروع
این فعالیت آگاهانه معمولا بوسیله کارگران فعال و مبارز صورت میگیرد و
سازماندهی این بخش از کارگران در اتحادیه ها ممکن است و میتواند عملی شود. این
اتحادیه ها فقط برای کارگرانی است که در چنین کارگاه هایی هستند و به این
اعتبار سازماندهی آنها سازماندهی محیط کار است. اما اگر منظور این است که چگونه
اعضا این تشکل ها سازماندهی میشوند این دیگر بستگی به نوع روابط پیشروان این
حرکت با کارگران دارد که معمولا از همه نوع روابط خانوادگی، دوستی، هم محله ای،
هم پاتقی و یا روابط در محل کار برای این سازماندهی استفاده میشود. اما نمیتوان
اتحادیه هایی تحت نام چنین کارگرانی ایجاد کرد بدون اینکه آنها را نمایندگی کند
و بدون اینکه کارگران این مراکز و کارگران عضو این تشکل ها احساس همبستگی شان
را مایه اتحاد بیشتر و گسترش و تقویت مبارزشان ندانند. واقعیت این است وقتی که
اتحادیه این چنین مراکزی تشکیل شود و هر جا که تشکیل شود، این خود اتحادیه و
مسایل و مبارزاتش است که باید تعیین کند کارگران چه سطح از روابط را و در کجا
با هم دارند. در کافه و یا پارک و کوه یا در دفتر سندیکا و مهمانی ها و سفرهای
دستجمعی، اما هر جا باشد محور کار و روابط حفظ سندیکا و اتحادیه است که باید در
جریان سازماندهی مبارزه کارگران ابدیده تر و با شرکت مستمر و همیشگی کارگران در
مجامع عمومی آن هر وقت که خواستند تداوم پیدا کند. این شکوفایی و رزمندگی
اتحادیه را تضمین میکند.
۱۰ - در بازار کار سیاه و غیر رسمی در ایران ، زنان نقش
بزرگی دارند و بخش اعظم زنان کارگر با مزد ناچیز و در شرایطی بسیار دشوار کار
می کنند ، نقش جنبش زنان را در سازماندهی زنان کارگر چگونه می بینید؟
اسد گلچینی:
این هم بخشی از تصویری است که باید به شرایط ناامن برای طبقه کارگر و مردم
زحمتکش در جامعه اضافه کرد. زنان کارگر چه در خانه و چه در محل کار بخشی از
طبقه کارگر هستند و مبارزه اش و سازماندهی اش در همین جنبش و در اتحاد و تشکل
هایی است که در محل کار و زندگی دارند. چنانچه ما با تشکل ها و کانون ها و
کمیته های متنوعی در میان طبقه کارگر مواجه بودیم بطور طبیعی بخشی از این
موجودیت را زنان و فرزندان کارگران تشکیل میدادند. زنان کارگر چه بعنوان کار
خانگی و چه بعنوان کارگر در کارگاه و کارخانه بخشی از این نیرو و جنبش کارگری
هستند. مساله این است که جنبش کارگری باید آنقدر رادیکال و آزادیخواه باشد که
هیچ مرزی برای شرکت زنان در ابعاد بسیار گسترده و تمام و کمال قائل نباشد. جنبش
زنانی هم که بتواند چنین خصوصیاتی را در خود منعکس کند میتواند به همان اندازه
زنان کارگر را به خود جلب کند. بعنوان زن و مقابله با مرد سالاری و قوانین ضد
زن طبعا همراه با همه زنانی که در این جامعه با این خصوصیات زندگی میکنند صف
خود را و جنبش خود را دارند و زنان کارگر هم بخشی از این جنبش و صف هستند. من
فکر میکنم که جنبش های اجتماعی رادیکال و از جمله جنبش زنان و دانشجویی با
خواست های آزادیخواهانه و وبرابری طلبانه زمانی میتوانند قدرتمند باشند و توان
مقاومت و ایستادگی و همچنین پیشروی داشته باشد که جنبش کارگری در موقعیتی به
مراتب بهتر از وضعیت کنونی باشد. وقتی از جنبش زنان صحبت میشود باید گفت کدام
جنبش و چه خصوصیاتی دارد؟ کانون و سازمان ها و کمپین های مختلفی که تا کنون در
سطح جامعه مطرح بوده اند در خرداد 88 به جنبش سبز پیوستند و جنبششان را انتخاب
کردند. بخشهای رادیکال در جنبش زنان معمولا حاشیه ای هستند و سبک و روشهای کاری
آنها این موقعیت را به آنها داده است و سرکوب و خفقان هم مجال ابراز وجود
بیشتری به آنها نمیدهد.برابری زن مرد در همه شئون کار و زندگی، در سیاست و
اجتماع و اقتصاد خواست طبقه کارگر است. برسمیت شناختن زنان بعنوان انسانهای
برابر و آزاد تنها خواست طبقه کارگر است. جنبش های دیگر به دلیل سهیم بودن در
استثمار زنان و ارتجاعی بودن خود آزادیخواه نیستند تا بتوانند مبارز راه آزادی
و برابری برای زنان باشند.
۱۱ - بخش بزرگی از کارگران ایران در شاخه های مختلف بخش
خدمات کار می کنند؟ وزن و اهمیت کارگران این بخش را در مجموعه مبارزات طبقه
کارگر ایران چگونه ارزیابی می کنید؟
اسد گلچینی:
اهمیت و جایگاه این بخش از طبقه کارگر بسیار مهم است. برای مبارزین رهایی طبقه
کارگر و بویژه کمونیستها این نمیتواند مورد تردید باشد. تشکلهای کارگران و
بویژه سندیکا ها و اتحادیه های کارگران در این مراکز میتواند و ضروری است اتحاد
آنها را تامین کند و در بسیاری اوقات پیشرو بودن این تشکل ها بر بخشهای دیگر هم
موثر بوده است و بعضا موقعیت بسیار حساس و وزن مهمی در چرخ اقتصاد و همچنین در
جامعه دارند. نمونه همین سندیکای شرکت واحد، کارگران مترو، آب و کارگران
شهرداری و خبازان و ... . واقعیت این است که تاکید درست بر مراکز صنعتی و
تولیدی بعنوان شاهرگ مبارزات و جنبش کارگری در مقابله با سرمایه داران و دولت
نمیتواند اهمیت کارگران بخش خدمات را کمرنگ کند.آنچه که باید ما در جنبش کارگری
و کمونیستی در ایران بیشتر نگران باشیم و تجربه امثال ما هم این را خوب نشان
میدهد معمولا بی توجهی به این بخش از پرولتاریای صنعتی است. بهرحال این بی
توجهی هم بی دلیل نیست چرا که این بخش برای طبقه کارگر و سرمایه دار هر دو
حیاتی است. و بهمین دلیل بیشترین حساسیت را برای هر دو دارد در نتیجه حضور آنها
در جنبش کارگری معمولا بسیار حساب شده تر است و مثلا مصائب ، معضلات و مشقاتی
که کارفرما ها و دولت معمولا برای کارگران در بخش خدمات درست میکنند همیشه
زمینه درگیری مستقیم تر و روزانه تری را از طرف کارگران درست میکند در حالی که
برای کارگران بخش صنعتی کارفرما و دولت این جرات و جسارت ها را نمیتواند خرج
کند و دست به عصا حرکت میکند.
۱۲ - به نظر شما ، آیا کارگران فقط کسانی هستند که کار
یدی انجام می دهند یا مزد یا حقوق بگیران کارهای فکری را هم می توان جزو طبقه
کارگر به حساب آورد؟ مثلاً معلمان را هم ( که گروه شغلی بسیار وسیعی هستند ) می
توان جزیی از طبقه کارگر به حساب آورد؟
اسد گلچینی:
به نظر من شاخص درستی که کسانی را جزیی از طبقه کارگر بحساب میاورد و گروه
دیگری را نه این است که در برداشت و یا کسب سهمی از ارزش اضافی که بوسیله طبقه
کارگر تولید میشود شرکت نداشته باشند، صاحب هیچ وسیله تولیدی نباشند و یا اینکه
در تولید کالا نقش داشته باشند. اینها هر کسی را مستقل از تقسیم بندی فکری و
یدی مستقل از اینکه کسی حال در صنعت است یا در خدمات، کار یدی دارد یا فکری،
این است عموما به بخشی از طبقه کارگر تبدیل میکند. شاخص تعیین کننده و محوری
اما شرکت در خلق ارزش اضافه در حوزه تولید مادی است که انسانها را در طبقات
اجتماعی تقسیم میکند. ما و فرزندانمان نمیتوانیم فکر کنیم که ما بخشی از طبقه
کارگر نیستیم چون دوست داریم نباشیم، این انتخاب در دست ما نیست و حقیقتا انسان
طبقه ای را که به آن تعلق دارد انتخاب نمیکند. حتی سطح در آمد نیست که این مکان
را تعیین میکند بلکه شرکت در تولید کالا و خلق ارزش اضافه است که این مکان را
تعیین میکند. بله با توجه به چنین معیارهایی بخش بسیار وسیعی از معلمان و
مهندسان و کارکنانی که چنین خصوصیاتی دارند جز طبقه کارگر محسوب میشوند.
١ سپتامبر ٢٠١١
|