آغاز مناسبات بین آمریکا و کوبا

شکست ایدئولوژیک کمپ پیروز جنگ سرد

ثریا شهابی

آغاز برقراری مناسبات دیپلماتیک دولت آمریکا با کوبا، کوبایی که بیش از پنجاه سال فشار سیاسی ـ نظامی و اقتصادی و انواع و اقسام توطئه های دستگاه عریض و طویل سیا و پنتاگون را تا امروز تحمل کرده و تسلیم نشده است، نه آنطور که رسانه ها ادعا میکنند که گویا این فصل جدیدی در مناسبات دیپلماتیک آمریکا با کوبا است که در واقع فصل جدیدی در موقعیت ایدئولوژیک کمپ پیروز جنگ سرد است.

به موقعیت رهبری آمریکا و بورژوازی غرب، از طرف کمپی که ادعا می شد شکست خورده است لگد ایدئولوژیک محکمی خورده است. قرار بود پایان شوروی پایان کمونیسم باشد! قرار بود کوبا، بعنوان آخرین بازمانده دوران انقلابات چپی و سوسیالیستی زیر فشار تحریم اقتصادی و فقر و محرومیت در مقابل کعبه دمکراسی غربی به زانو درآید. قرار بود جامعه کوبا بپذیرد که به نام نامی برقراری دمکراسی، در بهترین حالت مردم در آن چون اکثریت محروم و فقر زده سایر کشورهای قاره ‌آمریکا، که به مسکن و بهداشت و آموزش و پرورش و نیازهای اولیه زندگی مطلقا دسترسی ندارند، رضایت دهند. این سناریو موفق نشد.

اعتراف هیئت حاکمه آمریکا، حکومتی با عظیم ترین زرادخانه جنگی جهان، به شکست در مقابل کوبا، جزیره ای کوچک مدعی سوسیالیسم که با کمی بیش از یازده میلیون جمعیت و با اقتصادی کوچک در قلب قاره ای قرار گرفته است که تماما در محاصره غرب است، واقعه ای مهم تر از رابطه دو کشور است.

این واقعه، مستقل از نتایج بعدی آن و تحولاتی که در کوبا پس از برداشتن سد تحریم اقتصادی آمریکا بوقوع خواهد پیوست، تا همین جا فی الحال شکست ایدئولوژیک کمپ پیروز جنگ سرد است، آن هم تنها در مقابل یک ادعا و یک تصویر.

کوبا هرگز قادر نشد اقتصاد سوسیالیستی را برقرار کند و هرگز الگوی یک ساختار سیاسی سوسیالیستی که در آن طبقه کارگر در قدرت است را پیاده نکرد. هرچند که در متن تحریم اقتصادی کمر شکن آمریکا و فقری که این تحریم به مردم در کوبا تحمیل کرده بود قادر شد یکی از بالاترین استاندارهای رفاه همگانی و دسترسی همگان به آموزش و پرورش و طب و درمان و مسکن را در جهان نگاه دارد.

کوبا، انقلاب کوبا، چگوارا و فیدل کاسترو، و داعیه های سوسیالیستی ـ کمونیستی در باره آنچه که در کوبا در جریان بود و در جریان است، در همین سطح ادعا، با دشمنی بیش از نیم قرن آمریکا روبرو بود. همه راهها برای به زیر کشیدن کاسترو و از این طریق اعلام شکست کوبا و بقول سیا "آزاد سازی کوبا" شکست خورد.

معلوم شد که رابطه محکومین و حکومت شوندگان در این جزیره که دستگاه مغزشویی بورژوازی غرب بیش از نیم قرن آن را توتالیتر و دیکتاتوری میخواند، از رابطه مردم با حکومت در فرانسه و مکزیک و آمریکا و انگلیس و همه دوستان و متحدین غرب در خاورمیانه و آسیا و آفریقا محکم تر است. این رابطه، علاوه بر احترام و اعتباری که کمونیسم و سوسیالیسم، با هر برداشتی که نزد مردم کوبا و مردم آمریکای لاتین دارد، مدیون ایجاد حداقلی از الگوی اداره جامعه است که در آن در سخت ترین شرایط انزوا بین المللی و تحریم، مسکن و بهداشت و طب و نیازهای اولیه زندگی همگان اولویت حکومت است.

اعتراف امروز اوباما به اینکه در سیاست "آزاد سازی" در کوبا موفق نبوده اند و سیاست انزوا کار ساز نیست، اعتراف به یک شکست ایدئولوژیک است. این شکست از یک طرف محصول ایستادگی آرمانهای انقلابی و سوسیالیستی کوبا در مقابل کمپ پیروز جنگ سرد یعنی اقتصاد بازار آزاد و دمکراسی پوشالی غرب است، اما و مهمتر اینکه این رویداد محصول تجربه ای است که جهان دو دهه است شاهد آن است.

جهان شاهد است که چگونه پرچم گسترش دمکراسی در خاورمیانه موجب قتل عام ها و به گرسنگی و فقر کشاندن میلیونها نفر در خاورمیانه شده است و چگونه نسخه های آزاد سازی این "سروران" جهان، هر روز دسته و گروهی جنایی وحشی تری از قبل تولید و بازتولید میکند.

مردم جهان لیبی با قزافی و عراق با صدام را با آنچه که امروز با برقراری دمکراسی غربی در این کشورها میگذرد مقایسه میکنند و تعفن زرورق صدور دمکراسی غربی و آزاد سازی های مدل سوریه و عراق و لیبی را تجربه کرده اند. اعتراف اوباما به شکست سیاست آمریکا در قبال کوبا آخرین میخ بر تابوت جنازه موقعیت برتر و سروری آمریکا و مضحکه دمکراسی غربی است، برای آزاد سازی کشورها.

با آغاز مناسبات بین کوبا و آمریکا و پس از برداشته شدن سد تحریم های اقتصادی و تجاری علیه کوبا، بی تردید کوبا شاهد فشارهای اقتصادی کمتری بر شهروندان خواهد بود و مردم آمریکا پتک ضدکمونیستی برفراز سرشان که از دشمنی با کوبا تغذیه میکرد سبک تر خواهد شد. این کمترین نتیجه آغاز این مناسبات است.

شکستن تحریمها و قبول کوبا در مجمع بازار جهانی اما جاده ای یکطرف نیست. یکی از شروط ورود به جرگه "بازار جهانی" تعرض به سطح معیشت طبقه کارگر است. از این رو حیاتی است که در مقابل تعرض به طب رایگان و عمومی و آموزش و پرورش و مسکن و خدمات اجتماعی و رفاهی که فی الحال موجود است، یعنی دستآوردهای انقلاب کوبا، هوشیار بود. این خطری است که جامعه کوبا را تهدید میکند. مجبور کردن کوبا به تبعیت از قوانین انحصار بر تولیدات مورد نیاز مردم، انحصار بر بهداشت و تحقیقات و دستآردهای جهانی، و از جمله رعایت کپی رایت و گران کردن دارو و مداوا و ... از جمله خطراتی است که جامعه کوبا را تهدید میکند.

از زاویه منافع طبقه کارگر جهانی و طبقه کارگر ایران و همه مردم تشنه رفاه و آزادی، تسلیم آمریکا در مقابل کوبا فضای فرهنگی و ایدئولوژیک مناسب تری فراهم میکند. حربه زنگ زده ضدکمونیستی بی خاصیت تر خواهد شد و فرصت و شرایط عروج کمونیسم و سوسیالیسم بار دیگر، این بار نه بعنوان پرچم جنبش های ضد استعماری و ضد امپریالیستی که بعنوان پرچم جنبش های ضد کاپیتالیستی بر دستان کارگر صنعتی در سراسر جهان، فراهم خواهد شد.

شکست های سیاسی و ایدئولوژیک پی در پی بورژوازی جهانی و محلی، شکست کمپ بورژوازی جهانی در تامین حداقلی از امنیت و رفاه در جهان، باید بتواند به عروج مجدد جنبش کمونیستی طبقه کارگر این بار از مراکز صنعتی و در قلب پرولتاریای صنعتی منجر شود.

۲۲ دسامبر ۲۰۱۴